Srjedźna Azija
Srjedźna Azija (tež Centralna Azija) je zapřijeće za wulkoregion w centrumje Azije. Wobmjezowanje regiona njeje jednotne, zwjetša liča so pak slědowace staty k srjedźnej Aziji:
Tute kraje běchu hač do lěta 1991 dźěl Sowjetskeho zwjazka a maja dohromady nimale 70 milionow wobydlerjow. Wotwisnje wot definicije liča so druhdy tež dźěle susodnych krajow Chiny (Tibet a Xinjiang), Mongolskeje, Afghanistana a Irana k srjedźnej Aziji.
Geografija
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Po kóždej definiciji su typiske za geografiju srjedźneje Azije předewšěm wulke pusćiny kaž na přikład Karakum a Kyzylkum, stepy kaž tež wysoke horiny, kotrež jadrowy region wobdawaja. Su to předewšěm Altaj na wuchodźe, Tienšan a Pamir na juhowuchodźe, kaž tež Hindukuš a Kopet-Dag na juhu. Jeničkej wuznamnej rěce stej Amudarja a Syrdarja, kotrejž wuliwaštej so wobě hač do druheje połojcy 20. lětstotka do Aralskeho jězora, něhdy najwjetšeje wodźizny w srjedźnej Aziji, kotryž je mjeztym nimale dospołnje wuschnył. Na zapadźe twori Kaspiske morjo přirodnu hranicu. Mjez srjedźnej Aziju a sewjernje ležacej Sibirskej njewobsteji žana přirodna hranica.
Wobydlerstwo
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]W srjedźnej Aziji rěča so zwjetša turkske rěče (kazachšćina, uzbekšćina, turkmenšćina, kirgišćina a ujguršćina), ale tež indoeuropske kaž persišćina a z njej wusko zwjazana tadźikišćina. K tomu přińdu rěče něhdyšich imperijow respektiwnje dźensnišich wulkich narodnych statow, potajkim předewšěm rušćina a chinšćina. Najwjetši dźěl ludnosće je islamskeje wěry.
Najwjetšej měsće srjedźneje Azije stej uzbekska stolica Taškent z něhdźe 2,5 milionami a něhdyša kazachska stolica Almaty z 1,8 milionami wobydlerjow.