Běła poćel
| |
| Ilustracija běłeje poćele (Bryonia alba) | |
| systematika | |
|---|---|
| Domena | Eukaryoty |
| Swět | Rostlinstwo |
| Rosidy Eurosidy I | |
| rjad: | (Cucurbitales) |
| swójba: | Banjowcowe rostliny (Cucurbitaceae) |
| ród: | Poćel[1][2] (Bryonia) |
| družina: | Běła poćel |
| wědomostne mjeno | |
| Bryonia alba | |
| L. | |
Běła poćel (Bryonia alba) je jědojta wijata rostlina ze swójby banjowcowych rostlinow (Cucurbitaceae). Druhe serbske mjeno je wićrěpa[2].
Mjeno
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Wědomostne mjeno pochadźa wot grjekskeho słowa βρυωνία.
Synonimy
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Bryonia aspera Bauh.,
- Bryonia vera,
- Bryonia monoeca Krause ex Sturm.,
- Bryonia nigra Gilib.,
- Bryonia nigra Dum.,
- Vitis alba,
- Vitis nigra,
- Uva angina,
- Uva serpentina
Wopis
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Běła poćel je ze wobwitkami lězuca, njewodrjewjena rostlina a trajne zelo, kotrež docpěwa wysokosć wot 200 hač 400 cm. Rostlina je jednodomna. Wobwitki su spiralne pjera.
Korjeń je rěpojty a běły.
Stołpik je hruby.
Łopjena su seršćaće kosmate, rukojte a pjećkónčkowje lapate.
Kćenja
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Kćěje wot junija hač julija. Muske kćenja docpěwaja wulkosć wot hač do 1,2 cm, mjeztym zo žónske kćenja su tróšku mjeńše. Pěsta je hoła. Króna je nazeleń běła a docpěwa šěrokosć wot něhdźe 1 cm.
Płody
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Jara jědojte płody su čorne, 8 mm wulke jahody.
Stejnišćo
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Rosće w (žiwych) płotach, na pućach. Preferuje w lěću ćopłe, wutkate, čumpate hlinjane pódy.
Rozšěrjenje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Rostlina je w srjedźnej a južnej Europje rozšěrjena.
Wužiwanje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Nóžki
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- ↑ Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 340.
- ↑ 2,0 2,1 W internetowym słowniku: Zaunrübe
Žórła
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Schauer - Caspari: Pflanzenführer für unterwegs, ISBN 978-3-8354-0354-3, 2. nakład, 2008, strona 52 (němsce)
- Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, strona 144 (němsce)
- Brankačk, Jurij: Wobrazowy słownik hornjoserbskich rostlinskich mjenow na CD ROM. Rěčny centrum WITAJ, wudaće za serbske šule. Budyšin 2005.
- Kubát, K. (Hlavní editor): Klíč ke květeně České republiky. Academia, Praha (2002)
- Lajnert, Jan: Rostlinske mjena. Serbske. Němske. Łaćanske. Rjadowane po přirodnym systemje. Volk und Wissen Volkseigener Verlag Berlin (1954)
- Rězak, Filip: Němsko-serbski wšowědny słownik hornjołužiskeje rěče. Donnerhak, Budyšin (1920)