Kislik

Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije
Kajkosće
Powšitkowne
mjeno, symbol, rjadowy ličbnik Kislik, O, 8
serija Njekow
skupina, perioda, blok 16, 2, p
napohlad bjezbarbny płun
masowy podźěl na zemskej wobalce 49,4 %
Atomarne
atomowa masa 15,9994 u
atomowy radius (wuličeny) 60 (48) pm
kowalentny radius 73 pm
Van-der-Waals-Radius 152 pm
elektronowa konfiguracija [He]2s22p4
elektrony na energijowym niwowje 2, 6
1. ionizowanska energija 1313,9 kJ/mol
2. ionizowanska energija 3388,3 kJ/mol
3. ionizowanska energija 5300,5 kJ/mol
4. ionizowanska energija 7469,2 kJ/mol
Fyzikaliske
agregatny staw płunojty
Modifikacije 2 (O2, Ozon O3)
kristalowa struktura kubiski
hustosć 1,429 při 273,15[1] K
twjerdosć po Mohs žana (płun)
magnetizm paramagnetiski
škrějny dypk 54,40 K (−218,79[1] °C)
warjenski dypk 90,18 K (−182,97[1] °C)
molarny wolumen 22,42 · 10−3 m3/mol
wuparna ćopłota 3,4099 kJ/mol
škrějna ćopłota 0,22259 kJ/mol
parowy ćišć 10 · 103 Pa při 61 K
zwukowa spěšnosć 317,5 m/s při 293 K
specifiska ćopłotna kapacita 920 J/(kg · K)
ćopłotna wodźiwosć 0,02674 W/(m · K)
Chemiske
oksydaciske stawy −2, −1, 0, +1, +2
oksidy (baziskosć)
normalny potencial 1,23
elektronowa negatiwnosć 3,44 (Pauling-Skala)
izotopy
izotop NH t1/2 ZM ZE MeV ZP
15O

{syn.}

122,24 s ε 2,754 15N
16O

99,762 %

stabilny
17O

0,038 %

stabilny
18O

0,2 %

stabilny
NMR-kajkosće
  spin γ w
rad·T−1·s−1
E fL při
B = 4,7 T
w MHz
17O 5/2 −3,628 · 107 27,1 MHz
Njestrašnostne pokazy
Markěrowanje jako strašna maćizna
R- a S-sady R: Předłoha:R-sady
S: Předłoha:S-sady
Po móžnosći a jeli je zwučeny, so SI-jednoty wužiwaja.
Jeli nic druhe zapisowany, płaća mjenowane daty při standardnych wuměnjenjach.


Kislik (tež oksygenij) je chemiski element, kotryž ma wósom protonow w jadrje. Ličba neutronow wotwisuje wot izotopa. Najčasćišo je chemisce zwjazany, dokelž je jara reaktiwny. Jeho chemiski symbol je O (łaćonski: Oxygenium, wot grjek. ὀξύς oxys „wótry, kisały“ a γεν- gen- „zhotowić“).

Kislik je bjezbarbny, njewonjaty a bjezsłodowy płun. Jako element so zjewi nimale jenož w molekularnej formje, a to jako O2, ale tež O3 (ocon).

Je jedyn z hłownych wobstatkow zemskeje atmosfery, ale tež wustupuje jako wobstatk silikatow w kamjenjach.

Jeho najčasćiše wjazby na zemi su woda a silikaty.

Wotkryće a mjeno[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Šwed Carl Wilhelm Scheele a Jendźelčan Joseph Priestley stej element kislik wokoło lěta 1775 wotkryłoj. Francoz Lavoisier je wono oxygen mjenował (grjeksce oxys: kisilina ; a grjeksce gignomai: činju)

Za žiwochow[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Za wjele žiwochow kislik je njeparujomny za jich dychanje. Ale tež eksistuja žiwochi, kotřiž njetrjebaja kislik, předewšěm při jednobańkowcach.

Zelene rostliny, wšelake algi, ale tež někotre jednobańkowcy płodźa jón přez rozpačenje wot wody. Rostliny a algi potrjebuja za to swětło słónca. To rěka fotosynteza.

Jednotliwe dopokazy[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

  1. 1,0 1,1 1,2 BGIA Gestis Stoffdatenbank
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije