Jabłońc

**Jabłońc**
	Jabłońc na karće Sakskeje Jabłońc
	Jabłońc na karće Sakskeje Jabłońc
Zakładne daty
stat	Němska
zwjazkowy kraj	Sakska
wokrjes	Zhorjelski
wysokosć	138 metrow n.m.hł.
přestrjeń	14,74 km²
wobydlerstwo	1.572 (31. dec 2022)
hustosć zasydlenja	107 wob. na km²
póstowe čisło	02953
předwólba	(+49) 03576
awtowa značka	GR, LÖB, NOL, NY, WSW, ZI
Politika a zarjadnistwo
adresa	Berlinska dróha 47; 02953 Mužakow
Połoženje Jabłońca w Sakskej
	Karta
	wikidata: Jabłońc (Q506150)

51.53333333333314.65

Koordinaty: 51° 32′ S, 14° 39′ W

Jabłońc (němsce Gablenz) je hornjołužiska gmejna na sewjeru sakskeho wokrjesa Zhorjelc, při braniborskej hranicu. Leži 138 m nad mórskej hładźinu a ma wokoło 1800 wobydlerjow.

Gmejna słuša oficielnje do serbskeho sydlenskeho ruma.

Geografija[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Jabłońc nadeńdźe so w lěsojtej krajinje Mužakowskeje hole. Susodne gmejny su Jemjelica-Źěwink (wokrjes Sprjewja-Nysa) na sewjeru, Mužakow a Krušwica na wuchodźe, Běła Woda na juhu a Dźěwin na zapadźe.

Přez wjes ćeče rěčka Radošnica (Räderschnitza), kotraž so pola Mužakowa do Nysy wuliwa.

Stawizny[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Wjes naspomni so prěni raz w lěće 1268 jako Gabelenze a słušeše přez lětstotki jako wudwór k Mužakowskemu stawowemu knjejstwu. Hižo wokoło lěta 1500 steješe tu farska cyrkej.^[2]

Wobydlerstwo a rěč[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Po Mukowej statistice z lětow 1884/85 rěčachu tehdy 755 wot cyłkownje 793 Jabłońčanow serbsce (95 %).^[3] Njehladajo na to chodźachu w cyłej wosadźe 740 wosadnych k němskej a jenož 371 k serbskej spowědźi. Hač do smjerće fararja Alwina Konika w lěće 1876 so w Jabłońcu tež serbsce prědowaše. Po tym měješe wosada němskeho fararja, kotryž pak Jabłońc dla falowacych rěčnych kmanosćow zaso wopušći. Wšitke pačerske dźěći lěta 1884 běchu hižo němske.^[4]

Arnošt Černik zwěsći w lěće 1956 serbskorěčny podźěl wobydlerstwa wot jenož hišće 24,3 %.^[5]

Gmejnskej dźělej[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Jabłońc
Kromola (Kromlau)

Politika[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Gmejna słuša k sakskemu wólbnemu wokrjesej 57 (Zhorjelc 1) a k zwjazkowemu wólbnemu wokrjesej 157 (Zhorjelc).

Wosobiny[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Pětr Bjedrich Halka (1761–1833) – farar, domiznowědnik; 1786–1833 w Jabłońcu

Žórła[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

↑ Aktualne ličby wobydlerstwa po gmejnach 2022; Statistiski krajny zarjad Sakskeje
↑ Jabłońc w Digitalnym stawizniskim zapisu městnow Sakskeje (němsce)
↑ Ernst Tschernik: Die Entwicklung der sorbischen Bevölkerung. Akademie-Verlag, Berlin 1954. → wšě wjeski
↑ Arnošt Muka: Statistika Łužiskich Serbow. Wobličenje a wopisanje hornjo- a delnjo-łužiskeho Serbowstwa w lětach 1880–1885. Budyšin 1884–86, str. 177
↑ Ludwig Elle: Sprachenpolitik in der Lausitz. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1995, str. 255. [1579 wobydlerjow, z nich 227 dorosćenych z aktiwnymi znajomosćemi serbšćiny, 105 z pasiwnymi, 52 serbskich dźěći a młodostnych, 1195 bjez znajomosćow] → wšě wjeski

Wotkaz[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Commons: Jabłońc – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow

Města a gmejny w Zhorjelskim wokrjesu

[Metadaty_wobydlerstwo_DE-SN-1] Aktualne ličby wobydlerstwa po gmejnach 2022; Statistiski krajny zarjad Sakskeje

[2] Jabłońc w Digitalnym stawizniskim zapisu městnow Sakskeje (němsce)

[3] Ernst Tschernik: Die Entwicklung der sorbischen Bevölkerung. Akademie-Verlag, Berlin 1954. → wšě wjeski

[4] Arnošt Muka: Statistika Łužiskich Serbow. Wobličenje a wopisanje hornjo- a delnjo-łužiskeho Serbowstwa w lětach 1880–1885. Budyšin 1884–86, str. 177

[5] Ludwig Elle: Sprachenpolitik in der Lausitz. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1995, str. 255. [1579 wobydlerjow, z nich 227 dorosćenych z aktiwnymi znajomosćemi serbšćiny, 105 z pasiwnymi, 52 serbskich dźěći a młodostnych, 1195 bjez znajomosćow] → wšě wjeski

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]