Žołta gingawa
| |
| Ilustracija žołteje gingawy (Nuphar lutea) | |
| systematika | |
|---|---|
| Domena | Eukaryoty |
| Swět | Rostlinstwo |
| rjadownja: | Krytosymjenjak (Magnolipsida) |
| rjad: | (Nymphaeales) |
| swójba: | Bónčawowe rostliny (Nymphaeaceae) |
| podswójba: | Nupharoideae |
| ród: | Gingawa[1][2] (Nuphar) |
| družina: | Žołta gingawa |
| wědomostne mjeno | |
| (Nuphar lutea) | |
| (L.) Sm. | |
Žołta gingawa (Nuphar lutea) je rostlina ze swójby bónčawowych rostlinow (Nymphaeaceae).
Wopis
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Žołta bónčawa je wódna rostlina a trajne zelo, kotrež docpěwa wysokosć wot 50 hač do 20 cm.
Ricomy su tołste a rozhałuzowane a wobsahuja alkaloidy.
Łopjena
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Płuwanske łopjena su šěroko-jejkojte a docpěwaja dołhosć wot 10 hač 30 cm. Jich stołpiki docpěwaja dołhosć wot hač do 3 m. W hłubokim wodźe faluja płuwanske łopjena. Podnurjene łopjena su solotwjowołopjenojte, jasnozelene.
Kćenja
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Kćěje wot junija hač do awgusta. Kćenja su kulowate a jara sylnje woni. Wone docpěwaja wulkosć wot 3 hač do 5 cm a často nad wódny powjerch sahaja. Pjeć keluškowych łopješkow su žołte a nutř nygane. Krónowe łopješka su mnoholičbne, małe a šupiznojte. 7-24 łopatkojtych nektarowych łopješkow je žołte. Pěstowe tačałki su 15- hač 20-pruhojte a w srjedźišću likojće pohłubšene.
Kćenja so wot brukow wopróšuja.
Płody a symjenja
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Płody su kulowate, krušwojte kapsle a pod wodu zezrawja a do wjelesymjenjowych, płuwanjakmanych dźělow rozpadnu.
Symjenja arilus nimaja.
Stejnišćo
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Rosće w stejacych abo pomału běžacych, maksimalnje 6 m hłubokich wodźiznach.
Rozšěrjenje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Rostlina je w nimale cyłej Europje rozšěrjene.
Wužiwanje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Podobna rostlina
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Mała gingawa (Nuphar pumila) ma 2-3 cm wulke kćenja, kotrež su nažołć zelene. Łopjena docpěwaja dołhosć wot 15 cm. Wustupuja jara rědko we łuhojtych a horinskich jězorach.
Nóžki
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- ↑ Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 133.
- ↑ W internetowym słowniku: Teichrose
Žórła
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, strona 266 (němsce)
- Ullstein Lexikon der Pflanzenwelt, 1973, ISBN 3-550-16019-4, strona 406 (němsce)
- Brankačk, Jurij: Wobrazowy słownik hornjoserbskich rostlinskich mjenow na CD ROM. Rěčny centrum WITAJ, wudaće za serbske šule. Budyšin 2005.
- Kubát, K. (Hlavní editor): Klíč ke květeně České republiky. Academia, Praha (2002)
- Lajnert, Jan: Rostlinske mjena. Serbske. Němske. Łaćanske. Rjadowane po přirodnym systemje. Volk und Wissen Volkseigener Verlag Berlin (1954)
- Rězak, Filip: Němsko-serbski wšowědny słownik hornjołužiskeje rěče. Donnerhak, Budyšin (1920)
Wotkaz
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Commons: Nuphar lutea – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow