Wowča rutwica
| |
| Wowča rutwica (Achillea millefolium) | |
| systematika | |
|---|---|
| Domena | Eukaryoty |
| Swět | Rostlinstwo |
| rjad: | (Asterales) |
| swójba: | Zestajenkowe rostliny (Asteraceae) |
| podswójba: | (Asteroideae) |
| tribus: | (Anthemideae) |
| ród: | Rutwica[1] (Achillea) |
| družina: | Wowča rutwica[2][3] |
| wědomostne mjeno | |
| Achillea millefolium | |
| L. (1753) | |
| poddružiny | |
| |
Wowča rutwica[2][3] (Achillea millefolium) je rostlina ze swójby zestajenkow, z roda rutwicow.
Etymologija
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Botaniske mjeno „Achillea“ wotwodźuje so wot grjekskeho rjeka Achilles.
Wopis
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Wowča rutwica je wjacelětna, zelišćowa rostlina. Rostlina dosahuje wysokosć wot 60 cm. Rostlina je zymokruta.
Pjerita łopjena su ćmowozelene.
Wona kćěje wot junija hač do oktobra. Kćenja su běłe a hdys a hdys róžojte abo karmine.
Rostlina wonja słaba aromatiska a słodźi hórkoaromatiska.
Stejnišćo
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Wowča rutwica je łučna rostlina. Wona rosće při železniskich nasypach, na pólnych mjezach, na pastwišćach a při pućach abo rolach. Rostlina preferuje mokrojtu pódu.
Rozšěrjenje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Rostlina je w Europje a w měrnych conach Azije rozšěrjena.
W rostlinskim lěkowanstwje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]W rostlinskim lěkowanstwje wužiwaja so kały poddružiny Achillea millefolium (Herba Millefolii). Zběraja kały wot junija do septembra. Wowča rutwica je apetit pozbudźaca, podpěra požiwanje, pohonjuje žołčnik a bubnjenja. Rostlina pospěšuje sydnjenje a haći zahorjenja. Wona skutkowa moč ćěrjaca.
Synonymy
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Achillea borealis subsp. arenicola (A. Heller) D.D. Keck, 1940.
- Achillea lanulosa Nutt., 1834.
- Achillea laxiflora Pollard & Cockerell, 1902
- Achillea pecten-veneris Pollard , 1899
Systematika
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Poddružina Achillea millefolium subsp. millefolium
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Achillea millefolium subsp. millefolium var. millefolium – Europa, Azija
- Achillea millefolium subsp. millefolium var. alpicola – Rocky Mountains
- Achillea millefolium subsp. millefolium var. borealis – Arktika
- Achillea millefolium subsp. millefolium var. californica – Kaliforniska
- Achillea millefolium subsp. millefolium var. occidentalis – Sewjerna Amerika
- Achillea millefolium subsp. millefolium var. pacifica – zapadny pobrjóh Sewjerneje Ameriki
- Achillea millefolium subsp. millefolium var. puberula – Kaliforniska
- Achillea millefolium subsp. millefolium var. collina – juhowuchodna Europa
Poddružina Achillea millefolium subsp. chitralensis
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- zapadna Himalaja
Poddružina Achillea millefolium subsp. sudetica
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Nóžki
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- ↑ Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 442.
- ↑ 2,0 2,1 Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1stronje 442, 587.
- ↑ 3,0 3,1 W internetowym słowniku: Schafgarbe
Žórła
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Botanica, Einjährige und mehrjährige Pflanzen, Über 2000 Pflanzenporträts, ISBN 978-3-8331-4469-1, stronje 42-43 (němsce)
- Dörfler, H.-P., Roselt, Gerhard: Heilpflanzen. Gestern und Heute. Urania, Leipzig - Jena - Berlin 1989, S. 14 f. (němsce)
- GU Naturführer Blumen, ISBN 3-7742-1507-3, strona 208 (němsce)
Eksterne wotkazy
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Botanický herbář (čěsce)
- garten.cz (čěsce), (pól.), (němsce), (jendź.), (słow.)
- Bylinky na dlani (čěsce)
- Herbaversum (němsce)
- crescent bloom (jendź.)
- ARKive (jendź.)
- USDA plants database (jendź.)
- Plants for a Future (jendź.)
- Flora of Northern Ireland (jendź.)