Wšědna změrniwka
| |
| Wšědna změrniwka (Cichorium intybus) | |
| systematika | |
|---|---|
| Domena | Eukaryoty |
| Swět | Rostlinstwo |
| rjad: | (Asterales) |
| swójba: | Zestajenkowe rostliny (Asteraceae) |
| podswójba: | Cichorioideae |
| tribus: | Cichorieae |
| ród: | Změrniwka[1][2] (Cichorium) |
| wědomostne mjeno | |
| Cichorium intybus | |
| L. | |
Wšědna změrniwka (Cichorium intybus) je rostlina ze swójby zestajenkowych rostlinow (Asteraceae).
Wopis
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Wšědna změrniwka je trajne zelo, kotrež docpěwa wysokosć wot 30 hač do 150 cm. Rostlina wobsahuje běłu mlóčnu mězu.
Korjeń je sylny.
Łopjena
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Spódnje łopjena su lancetojte, zwjetša jara rozdźělene a ćmowozelene. Stołpikowe łopjena su małke, šěroko-lancetojte, cyłokromne abo zdaleno zubate. Łopjena su nahe abo na delnim boku prosće kosmate.
Kćenja
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Kćěje wot julija hač do oktobra. Kćenjowe hłójčki su stołpikate abo sedźace, steja bóčnje a na kóncach hałuzow a docpěwaja šěrokosć wot 3 hač do 5 cm. Króny su jazyčkojte. Wobalka je walcojta. Zwonkowne łopješka su krótke, wotstejace, mjeztym zo znutřkowne su zrunane.
Hłójčki so wokoło 6. hodźiny puka a so wokoło popołdnišeho časa začinjeja.
Płody
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Płody maja krótki papus.
Stejnišćo
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Rosće na pućnych a rólnych kromach, na pustych płoninach a na pastwach. Preferuje zwjetša suche, wotewrjene, wutkate pódy. Znjese tež sól.
Rozšěrjenje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Rostlina je w nimale cyłej Europje rozšěrjena.
Wužiwanje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Rozdźělne warjetety so kultiwuja.
- Korjenjowa změrniwka da inulin za cyrobu diabetikarjow.
- Chirocee a radicchio so wužiwatej za solotej.
Nóžki
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- ↑ Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 660.
- ↑ W internetowym słowniku: Wegwarte
Žórła
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- GU Naturführer Blumen, ISBN 3-7742-1507-3, strona 30 (němsce)
- Schauer - Caspari: Pflanzenführer für unterwegs, ISBN 978-3-8354-0354-3, 2. nakład, 2008, strona 332 (němsce)
- Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, strona 224 (němsce)
Eksterne wotkazy
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
- Wšědna změrniwka. W: FloraWeb.de. (němsce)