Wšědna woknješička
| |
| Wšědna woknješička (Fritillaria meleagris) | |
| systematika | |
|---|---|
| Domena | Eukaryoty |
| Swět | Rostlinstwo |
| rjadownja: | Krytosymjenjak (Magnoliopsida) |
| Monokotyledony | |
| rjad: | (Liliales) |
| swójba: | Lilijowe rostliny (Liliaceae) |
| podswójba: | Lilioideae |
| ród: | Carjownica[1][2] (Fritillaria) |
| družina: | Wšědna woknješička |
| wědomostne mjeno | |
| Fritillaria meleagris | |
| L. | |
Wšědna woknješička (Fritillaria meleagris) je rostlina ze swójby lilijowych rostlinow (Liliaceae). Dalše serbske mjeno je woknate róže.
Wopis
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Wšědna woknješička je trajne zelo, kotrež docpěwa wysokosć wot 15 hač do 30 cm.
Cybla je nimale kulowata.
Łopjena
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Stołpiki njesu na hornjej połojcy štyri hač šěsć rynojtych, šěrozelenych, maksimalnje 1 cm šěrokich, měnjatych łopjenow. Wone su linealne.
Kćenja
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Kćěje wot apryla hač do meje. Wisace kćenja je brjuchate-zwonojte, kaž šachownica mustrowane purpurčerwjene a běłe blakate. Wone steja po jednym, rědko po dwěmaj hač po třoch a docpěwaja dołhosć wot 3 hač do 4 cm a šěrokosć wot něhdźe 2 cm. Kćenjowe łopješka su tupje na kónčkach zhibnjene a njesu na znutřkownym boku podołhostnu brózdu, kotraž wobsahuje dosć nektara, kotryž pčoły a čmjeły přiwabjuja. Pěsta je třilapata.
Stejnišćo
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Rosće na njehnojenych, nic před aprylu syčenych powodźenskich abo mokrych łukach. Wona tež na bahnojtych łučinowych łukach wustupuje.
Rozšěrjenje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Rostlina je w južnej Skandinawiskej, srjedźnej a južnej Europje rozšěrjena.
Wužiwanje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Noty
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- ↑ Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 59.
- ↑ W internetowym słowniku: Kaiserkrone
Žórła
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Schauer - Caspari: Pflanzenführer für unterwegs, ISBN 978-3-8354-0354-3, 2. nakład, 2008, strona 198 (němsce)
- Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, strona 72 (němsce)
- Brankačk, Jurij: Wobrazowy słownik hornjoserbskich rostlinskich mjenow na CD ROM. Rěčny centrum WITAJ, wudaće za serbske šule. Budyšin 2005.
- Kubát, K. (Hlavní editor): Klíč ke květeně České republiky. Academia, Praha (2002)
- Lajnert, Jan: Rostlinske mjena. Serbske. Němske. Łaćanske. Rjadowane po přirodnym systemje. Volk und Wissen Volkseigener Verlag Berlin (1954)
- Rězak, Filip: Němsko-serbski wšowědny słownik hornjołužiskeje rěče. Donnerhak, Budyšin (1920)