Třělany

Třělany
Strehla

Połoženje Třělan na karće Hornjeje Łužicy DEC
město:	Budyšin
zagmejnowanje:	1913
wobydlerstwo:	(31. decembra 2023)
wysokosć:	190 metrow n.m.hł.
51.1682314.44135190
póstowe čisło:	02625
předwólba:	03591
wotwodźene słowa:	wobydler/ka: Třělanjan/-ka adjektiw: Třělanski skłonowanje: Třělan, Třělanam, Třělany, Třělanami, w Třělanach
wikidata: Třělany (Q41721438)

Třělany (němsce Strehla) su něhdyša wjes w Hornjej Łužicy, kotraž słuša dźensa k měšćanskemu dźělej Wuchodne předměsto města Budyšina.

Geografija

Třělany na karće z lěta 1804 (wusměrjenej na sewjerozapad)

Leža na juhowuchodźe města na směr Sokolcu při Čornobóskej a Lubinskej dróze. Na sewjernej kromje sydlišća, paralelnje k Čornobóskej, ćeče rěčka Albrechtowka. Statoki historiskeje wsy steja resp. stejachu zwjetša južnje rěčki, jenož jedyn jenički na sewjernym boku. Na južnej kromje sydlišća běži železniska čara Drježdźany–Zhorjelc.

Ležownostne mjena

Michał Rostok naliči 1887 slědowace serbske ležownostne mjena: Wińca (we Wińcach), W hatkach, Pola Hornjeje Kiny, W Hrabkinach, Pod pěskami, Wurodźency, Sekera, Na Čornowskim (= niže wětrnika), Ruki, Zahončk, Pola dubow, Kiwcy (Kiebitzwiese = na horje), Pola Sokolcy, Haje, Pola Pjechec suchej łuki, Pode wsu, Tórfowe jamy, W chójnach, Pěski, Mjecki, Na dołhim, Na tobakowym, Na rołkach, W Hrabiškwinach.

Stawizny

Budyska wodarnja wuchodnje Třělan

Prěnje naspomnjenje Třělan jako sydło wěsteho knjeza Suikerus de Trelen (de Ztraele) pochadźa z Hornjołužiskeho hraničneho wopisma z lěta 1241. Hižo wokoło lěta 1400 běše wjeska we wobsydstwje Budyskeje rady, na čimž so hač do 19. lětstotka ničo njezměni. Jadro wjeski je kulowc.

Wjesne mjeno pochadźa wot staroserbskeho słowa *strěla („kłok“, přirunaj třělić), kotrež woznamjenja w městnych mjenach najskerje telko kaž „promjo wody, rěčne promjo“.

Ze zawjedźenjom komunalnych strukturow w Sakskej dóstachu Třělany w lěće 1839 gmejnsku zhromadźiznu, kotraž wuzwoli gmejnske předsydstwo. Za gmejnsku radu mějachu Třělany přemało wobydlerjow a dóstachu ju hakle w lěće 1908. W lěće 1893 bu Budyska wodarnja na Třělanskich zahonach natwarjena a Třělanjenjo buchu jako prěni z wodowodom přizamknjeni. Wot 1906 do 1910 nasta bjezposrědnje sewjernje Třělan hoberska Bjedricha Awgustowa kaserna.

Wot 1905 jednaše Třělanska gmejna z rozrosćacym Budyšinom wo zagmejnowanju, kotrež bu 1. oktobra 1913 zakónčene. Po zagmejnowanju twarjachu na Třělanskich zahonach hač do 1930tych lět nowe sydlišćo Damaschkowa dróha drustwa Gartenstadt mjez železnicu a Lubinskej kaž tež dale do Sokolčanskeho směra při Lubinskej samej (Priwatny puć). K tomu přińdźechu w 1930tych lětach dalše chěžki podłu Čornobóskeje wuchodnje stareje wsy.

Wobydlerstwo a rěč

Po Mukowej statistice mějachu Třělany srjedź 1880tych lět cyłkownje 93 wobydlerjow, mjez nimi 78 Serbow (84 %). Dla spěšneho rozrosta susodneho města stupaše tež ličba wobydlerjow w Třělanach. Hač do lěta 1910 bě so wjace hač podwojiła na nětko 221. Přewažnje ewangelscy wobydlerjo přisłušachu Michałskej wosadźe.

Kulturne pomniki

W starej wsy steja hišće dźěle třoch wot něhdy pjeć Třělanskich burskich statokow pod pomnikoškitom (Čornobóska čo. 3, 6, 10/12). Štwórty statok na Lubinskej čo. 1, kotrehož domske bu w lěće 1867 wot Jana Awgusta Barta twarjene, bu mjez 2010 a 2014 wottorhnjene.

Wotkaz

• Třělany w Digitalnym stawizniskim zapisu městnow Sakskeje (němsce)