Stopnjowa syć
Stopnjowa syć słuži jasnemu postajenju dypkow na rotaciskej płoninje (na př. kula abo elipsoid).
Stopnjowa syć na kuli
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Podobnje kaž da so w runinje prawokutny koordinatowy system definować, da so tež na kulowym powjerchu tajku lěsycu definować. Ta wobsteji z:
- šěrokostnikow: Kruhi, kotrež du paralelnje k ekwatorowej runinje kule. Jedyn z nich je ekwator sam (wulki kruh), druhe leža paralelnje k tomu k sewjerej a juhej přesunjene a budu dale a mjeńše (małe kruhi kule).
- dołhostnikow: Tute du wšitke wot čopa k čopej. Potajkim su wšě dołhostniki wulke kruhi. Nimo toho steja padorunje na wšěch šěrokostnikach.
Předpokład je, zo polaj a srjedźišćo zemje su znate.
Šěrokostniki a dołhostniki liča so w stopnjach:
- Šěrokostniki, započinajo pola nul stopnjow na ekwatorje k sewjerej a juhej (po 90°)
- Dołhostniki, započinajo pola woznamjenjeneho, samowólnje postajeneho nuloweho meridiana k zapadej a wuchodej (po 180°). Tute ličenske wašnje je na kulowe koordinaty podobne, kotrež su w matematice powšitkownje z wašnjom. Nimo toho ma wono lěpšinu, zo je njewotwisne wot radiusa kule. Přez podawanje dołhosće a šěrokosće je kóždy dypk na kuli jasnje definowany.
Stopnjowa syć na karće
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Stopnjowa syć zemje da so při wutworjenju karty sobu na runej karće zwobraznić. We wotwisnosći wot wubraneje kartoweje projekcije so wóčko stopnjoweje syće jako kwadrat, praworóžk. trapec abo sektor kruha zwobraznja.
Město stopnjoweje syće móže w kartach tež druhi koordinatowy system jako lěsacowa syć zarysowany być a da so tež za městne podaća wužiwać. Tak so na. př. wot wojerstwa tak mjenowana UTM-lěsyca (MGRS) wužiwa.