Šěrokostnik

Šěrokostniki su kruhi na (idealizowanym) zemskim powjerchu z konstantnej geografiskej šěrokosću β, kotrež paralelnje k ekwatorowej runinje k wuchodo-zapadnemu směrej běža.

Mjeztym zo wšě dołhostniki, kotrež běža padorunje k šěrokostnikam, su wulke kruhi, su šěrokostniki powšitkownje małe kruhi – nimo ekwatora, kotryž jako nulowy šěrokostnik zemju do sewjerneje a južneje hemisfery dźěli. Dalše wosebite šěrokostniki su wobrotnikaj a polarnej kruhaj, kotrež dobywaja wuznam za słónčny staw w běhu počasow přez křiwosć ekliptiki. Tež definicija klimowych pasmow poćahuje so na wěste šěrokostniki.

Wotstawk dweju šěrokostnikow z rozdźělom jednoho stopnja šěriny je přerěznje něhdźe 111 km, je wšak zemskeho wopłonjenja dla w bliskosći ekwatora mjeńši hač w ekstremnje sewjernych a južnych šěrinach. Podobny zmylk by wobličenje dołhosće šěrokostnikow jako 2πR·cos β z konstantnym zemskim radiusom R było.

Šěrokostniki jako hranicy

Šěrokostniki wužiwaja so často jako hranicy mjez krajemi abo regionami, předewšěm w Sewjernej Americe a Africe.

49 stopnjow sewjer: Dźěl hranicy mjez USA (J) a Kanadu (S)
45 stopnjow sewjer: Hranica mjez Vermontom (J) a Kanadu (S), hranica mjez Wyomingom (J) a Montanu (S)
42 stopnjow sewjer: Hranica mjez Kaliforniskej (J) a Oregonom (S), dźěl hranicy mjez Pensylwaniskej (J) a New York (S)
41 stopnjow sewjer: Dźěl hranicy mjez Koloradom, Utahom (J), Wyomingom a Nebrasku (S)
40 stopnjow sewjer: Hranica mjez Nebrasku (S) a Kansasom (J)
38 stopnjow sewjer: Hranica mjez sewjernej a južnej Koreju w lěće 1945
37 stopnjow sewjer: Hranica mjez Utahom, Koloradom a Kansasom (S) kaž tež Arizonu, New Mexico a Oklahomu (J)
36 stopnjow 30' sewjer: Hranica mjez statami njewólnikarjow na juhu a statami ze zakazom njewólnistwa na sewjer Zjednoćenych statow
35 stopnjow sewjer: Hranica mjez Tennessee (S) kaž tež Mississippi, Alabamu a Georgia (J)
32 stopnjow sewjer: Dźěl hranicy mjez New Mexico (S) a Teksasom (J)
26 stopnjow juh: Dźěl hranicy mjez South Australia (J) kaž tež Northern Territory a Queensland (S)