Nowa Wjas (Gatojce)
| |||||
| gmejna: | Gatojce | ||||
| zagmejnowanje: | 31. decembra 2000 | ||||
| wysokosć: | 65 metrow n.m.hł. | ||||
51.81277777777814.42472222222265
| |||||
| póstowe čisło: | 03185 | ||||
| předwólba: | 035601 | ||||
| wotwodźene słowa: |
| ||||
 Wjesna cyrkej w Nowej Wsy | |||||
wikidata: Nowa Wjas (Q30039482)
| |||||
Nowa Wjas (prjedy tež Gólašojce; němsce Neuendorf) je wjes w Delnjej Łužicy a gmejnski dźěl Gatojc we wokrjesu Sprjewja-Nysa. Hač do lěta 2000 bě samostatna gmejna.
Geografija[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Wjes leži něhdźe dwanaće kilometrow sewjerowuchodnje Choćebuza při Picnjanskich hatach a na sewjernej kromje něhdyšeje brunicoweje jamy Choćebuz-sewjer. Susodne wsy su Barbuk na wuchodźe, Rogozno na zapadźe a Hus na sewjerozapadźe. Juhowuchodnje Noweje Wsy ležeše wjes Liškow, kotraž bu w lětomaj 1983/84 wotbagrowana a juhozapadnje Łakoma z Łakomskimi hatami.
Stawizny[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Nowa Wjas naspomni so prěni raz pisomnje hakle w lěće 1632 jako Nawendorf. 1820 natwarichu prěnju šulu a 1954 wjesnu cyrkej. Wot 1974 do 1978 bu w sewjernym dźělu gmejny Janšojska milinarnja twarjena.
Jan Arnošt Holan wopisuje wjes w 1870tych lětach takle: Barbuk je po napohledźe tróšku chudźiša wjes hač Nowa Wjes, ale njeje dołho hišće tak njenahladna, kaž na přikład Šćeńca a Wysoka pola Rakec. Chěže su cyle po starym serbskim wašnju, kaž je w Smolerjowych Pěsničkach woznamjenjene namakaš znatwarjene, někotre su, kaž so zda k powyšenju pychi, ze wšelakimi barbami po geometriskich figurach namazane.[1]
Wobydlerstwo a rěč[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Po Mukowej Statistice Łužiskich Serbow měješe Nowa Wjas srjedź 1880tych lět cyłkownje 285 wobydlerjow, z kotrychž běchu 283 Serbja (99 %).[2] Arnošt Černik zwěsći srjedź 1950tych lět hišće serbskorěčnu wjetšinu wot 65,6 % wobydlerstwa.[3]
Wosobiny[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
- Mjertyn Grys (1818–1878) – wučer, kěrlušer a basnik; 1848–78 w Nowej Wsy
- Fryco Latk (1895–1980) – moler, grafikar a ilustrator; rodźeny w Nowej Wsy
Žórła[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
- ↑ Arnošt Muka, Jan Arnošt Holan: Pućowanje po Delnjej Łužicy.
- ↑ Ernst Tschernik: Die Entwicklung der sorbischen Bevölkerung. Akademie-Verlag, Berlin 1954, str. 73. → wšě wjeski
- ↑ Ludwig Elle: Sprachenpolitik in der Lausitz. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1995. [486 wobydlerjow, z nich 243 dorosćenych z aktiwnymi znajomosćemi serbšćiny, 12 z pasiwnymi, 64 serbskich dźěći a młodostnych, 167 bjez znajomosćow] → wšě wjeski
Wotkazy[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Commons: Nowa Wjas – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow- Nowa Wjas w datowej bance delnjoserbskich městnych mjenow na dolnoserbski.de (delnjoserbsce)
- Informacije wo wsy na webstronach Picnjanskeho hamta (němsce)
