Čorna aronija
| |
| Čorna aronija (Aronia melanocarpa) | |
| systematika | |
|---|---|
| Domena | Eukaryoty |
| Swět | Rostlinstwo |
| swójba: | Róžowe rostliny (Rosaceae) |
| podswójba: | (Spiraeoideae) |
| tribus: | Pyreae |
| podtribus: | Jadrješkosadowe rostliny (Pyrinae) |
| ród: | Aronija |
| družina: | Čorna aronija |
| wědomostne mjeno | |
| Aronia melanocarpa | |
| (Michx.) Elliott | |
Čorna aronija (Aronia melanocarpa) je rostlina ze swójby róžowych rostlinow (Rosaceae).
Wopis
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Rostlina je kerk, kotryž docpěje wysokosć wot 1 hač do 2 m a je pjelsćojtej aronoji Aronia arbutifolia nastupajo lisćo a kćenja jara podobna, při čimž so spočatne kosmy skoro zhubja. Lisćo so mjenje błyšća.
Kćenja
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Kćěje wot meje hač do junija (wot julija hač do awgusta). Kćenja su dwusplažne.
Kćenja so wot insektow wopróšuja.
Płody a symjenja
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Zrałe jahody su čorne a błyšćace. Wone skoro po zrałoće w nazymje wotpadnu. Płody najěr słódkojće słodźa.
Symjenja wot oktobra hač do decembra zrawja.
Rozšěrjenje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Rostlina je w sewjerowuchodźe Zjednoćenych statow Ameriki domjaca.
Kulturnej formje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Znatej kulturnej formje stej Nero a Viking.
Wužiwanje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Płody so za zhotowanje želeja, marmelady, brěčki, wina a likera wužiwaja.
Wědomostne mjeno
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Prěni dźěl wědomostneho mjena Arónia pochadźa z grjekskeho słowa αρωνια (arōnía) „myšpla“, kotrež słuša k słowu αρια (aría) „mučnica“. Tute mjeno so je na ród ze sewjerneje Ameriki přenjesene.[1]
Druhi dźěl wědomostneho mjeno melanocarpa (musce melanocárpus) „čornopłodowy“ pochadźa z grjekskeho słowa μελαγκαρπος (melágkarpos), kotrež słuša k słowomaj μελας (mélas) „čorny“ a καρπος (karpós) „płód“.[2]
Nóžki
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- ↑ Helmut Genaust: Etymologisches Wörterbuch der botanischen Pflanzennamen. Nikol Verlag, Hamburg 2012, ISBN 978-3-86820-149-9, str. 78.
- ↑ Helmut Genaust: Etymologisches Wörterbuch der botanischen Pflanzennamen. Nikol Verlag, Hamburg 2012, ISBN 978-3-86820-149-9, str. 376.
Žórła
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Botanica, Bäume und Sträucher, Über 2000 Pflanzenporträts, ISBN 978-3-8331-4467-7, strona 105 (němsce)
- Mayer, Schwegler: Welcher Baum ist das?, Bäume, Sträucher, Ziergehölze, ISBN 978-3-440-11273-1, strona 166 (němsce)
Eksterne wotkazy
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Zapisk při GRIN (jendź.)
- Zapisk při Plants for a future (jendź.)
- Nastawk při apfelbeere.org (němsce)