Módry komonc
| |
| Módry komonc (Trigonella melilotus-coerulea) | |
| systematika | |
|---|---|
| Domena | Eukaryoty |
| Swět | Rostlinstwo |
| Eurosidy I | |
| rjad: | (Fabales) |
| swójba: | Łušćinowcy (Fabaceae) |
| podswójba: | Mjetelojte kwěty (Faboideae) |
| ród: | (Trigonella) |
| družina: | Módry komonc |
| wědomostne mjeno | |
| Trigonella melilotus-coerulea | |
| (L.) Ser. | |
Módry komonc (Trigonella caerulea (L.) Ser., Syn.: Melilotus coerulea (L.) Desr., Melilotus coeruleus (L.) Desr., Trifolium caerulea L., Trifolium caeruleum L., Trigonella coerulea (Desr.) Ser., Trigonella melilotus-coerulea (L.) Asch. & Graebn., Trigonella melilotus-coeruleus (L.) Asch. & Graebn.) je rostlina ze swójby łušćinowcow (Fabaceae).
Wopis
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Módry komonc je jednolětna hórska rostlina a dźiwje docpěje wysokosć wot 20 hač do 60 centimetrow, w kulturje hač do jednoho metra. Tež w srjedźnej Europje hodźi so z městnami we wodźiwjenej formje namakać. Jeho wjele módrych a sylnje wonjatych kćenjow su pčołkam dobra pastwa.
Wužiwanje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Módry komonc słuži bjezwuwzaćnje sušene korjenjenju. W Šwicarskej bu módry komonc, kotryž je po słodźe curryjej podobny, wužiwany při produkciji Zigerja, jara aromatiskeho twarožka. W južnej Tirolskej wužiwa so pod mjenom Zigainerkraut jako typiska chlěbowa korjenina za Vinschgauer Fladenbrot, Schüttelbrot a ržane chlěby.
Dale je wosebje přihódny za pikantne całty, jejkowe plincy abo wafle a tež za druhe pikantne pječwa. Wón korjeni soloteje, dipsy a chlěbowy maz ze čerstweho twarožka abo twaroha a wužiwa so za naběžeńcy z twarožka, jejkow a běrnow. Poskića so w sušenej formje w překupstwu za žiwidła a w reformowych domach, najhusćišo z němskeho bioplahowanja.
Skutkowanje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Aromatisce a jěrje słodźacy módry komonc pohonjuje apetit a požiwanje.
Žórła
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Brankačk, Jurij: Wobrazowy słownik hornjoserbskich rostlinskich mjenow na CD ROM. Rěčny centrum WITAJ, wudaće za serbske šule. Budyšin 2005.
- Kubát, K. (Hlavní editor): Klíč ke květeně České republiky. Academia, Praha (2002)
- Lajnert, Jan: Rostlinske mjena. Serbske. Němske. Łaćanske. Rjadowane po přirodnym systemje. Volk und Wissen Volkseigener Verlag Berlin (1954)
- Rězak, Filip: Němsko-serbski wšowědny słownik hornjołužiskeje rěče. Donnerhak, Budyšin (1920)
