Monarchija

Króna jako symbol monarchije

Jako monarchija (ze starogrjekskeho μοναρχία monarchía, „samoknjejstwo“) woznamjenja so forma knježerstwa, w kotrejž je jednotliwa wosoba, zwjetša zemjan, najwyši suweren a žórło politiskeje legitimnosće. W tym nastupanju je wona napřećiwny model republiki. Hłowa stata knježi hač do swojeje smjerće abo hač k wotstupej a přepodawa politisku móc swojemu naslědnikej. Při tym słowo njedefinuje, hač je stat demokratiski abo nic. Tak eksistuja wosebje w Europje monarchije, w kotrychž ma monarch jenož reprezentatiwnu rólu, mjeztym zo knježi faktisce demokratisce woleny parlament. Tajke staty mjenuja so parlamentariske abo konstitucionelne monarchije. Napřećiwnik konstitucionelneho typa je absolutna monarchija. Jako tajka płaća dźensa jenož hišće Brunei, Sawdi-Arabska, Swaziska a jako wosebita forma tež Vatikanske město.

Wotpowědujo titlej knježićela woznamjenja so monarchije w europskim konteksće na přikład jako kralestwo, kejžorstwo, wjerchowstwo abo wójwodstwo. W islamskim swěće rěčimy zwjetša wo sultanatach a emiratach.

W Němskej je so monarchija ze załoženjom Weimarskeje republiki po nowemberskej rewoluciji 1918 wotstroniła.