Lědy
| |||||
| město: | Lubnjow | ||||
| zagmejnowanje: | 1974 | ||||
| wysokosć: | 50 metrow n.m.hł. | ||||
51.86333333333313.99027777777850
| |||||
| póstowe čisło: | 03222 | ||||
| předwólba: | 03542 | ||||
| wotwodźene słowa: |
| ||||
 Historiska Błótowska chěža na Lědach | |||||
wikidata: Lědy (Q1624508)
| |||||
Lědy (němsce Lehde) su wjeska ze 150 wobydlerjemi wosrjedź Błótow, kotraž słuša wot lěta 1974 k Lubnjowej. Cyła wjes steji pod pomnikoškitom.
Na Lědach nadeńdźe so Błótowski muzej pod hołym njebjom z třomi typiskimi Błótowskimi statokami.
Geografija[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Lědy leža něhdźe połdra kilometra juhowuchodnje Lubnjowskeho stareho města na wjacorych kupach wosrjedź Błótow a běchu přez lětstotki jeničce přez jednu z wjele rěkow přistupne. Najwažniše ze zwjetša jenož meter hłubokich kanalow a rěčkow su Dolska, kotraž wjedźe do sewjera, Lěška, kotraž wjedźe z Lubnjowa přez same Lědy dale do Hornich Błótow a Giglica, kotraž zwjazuje Lědy z hłownej Sprjewju na juhu. Prěni kruty puć mjez Lubnjowom a Lědami bu hakle w lěće 1929 wotewrjeny. Dodawanje póšty kaž tež wotstronjenje wotpadkow so hač do dźensnišeho přez rěki wotměwatej.
Dla swojeho njewšědneho połoženja a do dalokeje měry zdźeržaneho charaktera jako tradicionelna Błótowska wjeska su Lědy woblubowany turistiski cil. Sewjerowuchodnje wsy leži historiski hosćenc Wótšowska.
Stawizny[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Wjeska naspomni so prěni raz w lěće 1315 we wopismje wo předawanju Lubnjowa. Ze serbšćiny pochadźace mjeno woznamjenja telko kaž „prózdne, njewobtwarjene městno“ (přir. lědma, lědom, lědy). W lěće 1719 zasadźeny wučer Martin Müller rozprawješe, zo je wón jenički we wsy, kiž němsce rěči. Poslednje serbske kemše w Lubnjowskej cyrkwi swj. Mikławša wotměchu so 1874, ale na Lědach so tež we 1880tych lětach hišće zwjetša serbsce rěčeše (74 %), kaž Arnošt Muka w swojej Statistice naspomni. Porno tomu zwěsći Arnošt Černik něhdźe 70 lět pozdźišo jenož hišće jeničkeho serbskorěčneho wobydlerja. Poslednja Lědźanska žona, kotraž serbska chodźeše a serbsce rěčeše, zemrě w lěće 1976. We wjele ležownostnych mjenach je so serbska rěč pak wobchowała.
Literatura[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
- Christel Lehmann-Enders, Ute Henschel: Das Spreewalddorf Lehde. Spreewald-Museum (wud.), Lubnjow/Lědy 1996
- Theodor Fontane: Wanderungen durch die Mark Brandenburg, zwjazk 4 (Spreeland) „In den Spreewald“
Wotkazaj[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Commons: Lehde/Lědy – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow- Lědy w datowej bance delnjoserbskich městnych mjenow na dolnoserbski.de (delnjoserbsce)
