Kwětnistwo
Kwětnistwo je wjacore hač wjele kćenjow njesacy, zwjetša jasnje wotsadźeny dźěl wubitkoweho systema wjele symjeńcow. Jednotliwe kćenja steja zwjetša w rozporach nošnych łopješkow.
Forma a přirjadowanje kćenjow jara wariěruje, při čimž někotre warianty za wěste swójby su typiske, kaž na př. koš je typiski za zestajenkowe rostliny a wokołk za wokołkowe rostliny.
Rozrjadowanje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Jednore kwětnistwa
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Maja hłownu wósku (monopodium), wot kotrejež so pódlanske wóski wotbočuja.
Bazowa forma je kić (botrys), z kotrejež so wšě druhe formy přez wudlěšenje, zwinjenje, stołstnjenje abo redukciju někotrych dźělow nastanu.
Při kićach a kłosach hłowna wóska sylnišo rosće hač pódlanske wóski, mjeztym zo při wokołkach a hłójčkach hłownu a pódlanske wóski jenak sylnje rostu.
-
-
Lěsna wjerbinka (kić) -
-
Wokołkata seklička (wobškitarska kić) -
-
Wowči jazyčk (kłosa) -
-
-
-
Blakaty klep (homoła) -
-
Dźiwi drapalc (hłójčka) -
-
Słónčnica (košik) -
-
Wulki bělan (wokołk) -
Micki (kićowe abo kłosowe micki) -
Hórska wólša (micki)
.svg)
.svg)
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg)
.svg)
Zestajene kwětnistwa
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Zestajene kwětnistwo bazuje na jednorym kwětnistwje, při kotrymž so kćenja přez dźělne kwětnistwa narunuja.
Racemozne dźělne kwětnistwa
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Dwójne botrywe
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Při tutym typje su dźělne kwětnistwa jako kiće abo wotwodźene kwětnistwa wutworjene. Jeli to so jenož při bóčnych kćenjach stanje, da je homeotetiska forma. Jeli nimo toho tež hłowna wóska kić wutwori, da je heterotetiska forma.
-
-
Žołty komonc (homoeotetiska dwójna kić) -
-
Hebe albicans (heterotetiska dwójna kić) -
-
Jědojta motawa (dwójna kłosa) -
-
Echinops ritro (dwójny košik) -
-
Laserpicium latifolium (dwójny wokołk) -
Trójny wokołk, tribotryum
.svg)
.svg){kind=small}
.svg)
.svg)
Pakić a podobne
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Při pakićach so ličba rozhałuzowanjow w dźělnych kwětnistwach wot spódka horje pomjeńšuje.
-
Pakić (Panicula) -
-
Wobškitarska pakić (Corymbus) -
-
Likowa pakić (Anthela) -
-
Botryoid, ze so wobrysowacym rozhałuzowanjom
.svg)
.svg)
.svg)
Cymozne dźělne kwětnistwa
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Při cymoznym dźělnym kwětnistwje wobsteji sympodium. Tu hłowna wóska z nakónčnym kćenjom kónčni, při čimž pódlanske hałuzy hłownu wósku přerostu.
Po ličbje a wašnju rozhałuzowanja so rozeznawaja:
- Dwě pódlanskej wósce, dichazalny
- Dwě transwersalnej předłopjenje, dwě bóčnej wósce: dichazij
- Dwě transwersalnej předłopjenje, prěnja rozhałuzowanje ma dwě bóčnej wósce, ale dalše maja jenož jedne: dwójny wijel abo dwójny šrubel
- Jedna pódlanska wóska, monochazalny
- Dwě transwersalnej předłopjenje, ale so jenož jedna pódlanska wóska wutwori: wijel abo šrubel
- Jedne medianowe předłopjeno, jedna bóčna wóska: wjechlawka abo serpik
-
-
Dichasium, šematisce wot horjeka -
Čerwjeny kobjelkač (Silene dioica, dichazij) -
Šwižny bělenk (Cerastium holosteoides, dichazij) -
-
Lěkarske kosćadło (Symphytum officinale, dwójny wijel) -
-
Wijel (Cincinnus) -
Wijel, šematisce wot horjeka -
Curaçaowa wobrotnička (Heliotropium curassavicum, wijel) -
![Wšědna hrimanka (Echium vulgare, wijel)[1]](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Echium_vulgare_helgoland01.jpg/82px-Echium_vulgare_helgoland01.jpg)
Wšědna hrimanka (Echium vulgare, wijel)[1] -
-
Šrubel, šematisce wot horjeka -
![Běrna (Solanum tuberosum, šrubel z konkawlescencu)[2]](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Aardappel_bloeiend_Fresco.jpg/75px-Aardappel_bloeiend_Fresco.jpg)
-
![Křižomnik (Hypericum, šrubel)[1]](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Hypericum_spp_Sturm59.jpg/83px-Hypericum_spp_Sturm59.jpg)
-
-
Wjechlawka, šematisce wot horjeka -
Serpik (drepanium)
-
Serpik, šematisce wot horjeka
.svg)
_(inflorescence).svg)
.svg)
.svg)
.svg)
_(inflorescence).svg)
![Wšědna hrimanka (Echium vulgare, wijel)[1]](/wiki/Dataja:Echium_vulgare_helgoland01.jpg)
.svg)
_(inflorescence).svg)
![Běrna (Solanum tuberosum, šrubel z konkawlescencu)[2]](/wiki/Dataja:Aardappel_bloeiend_Fresco.jpg)
![Křižomnik (Hypericum, šrubel)[1]](/wiki/Dataja:Hypericum_spp_Sturm59.jpg)
_(inflorescence).svg)
_(inflorescence).svg)
Nóžki
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- ↑ 1,0 1,1 Strasburger, E. et al.: Lehrbuch der Botanik für Hochschulen. 35. Auflage, Spektrum Akademischer Verlag 2002, strona 165
- ↑ Strasburger, E. et al.: Lehrbuch der Botanik für Hochschulen. 35. Auflage, Spektrum Akademischer Verlag 2002, strona 168
Žórła
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Strasburger, E. et al.: Lehrbuch der Botanik für Hochschulen. 15. Auflage, Jena Verlag von Gustav Fischer 1921, strony 112-114 a 486-495 (němsce)
- Das große Buch des Allgemeinwissens Natur, Ein umfassendes Nachschlagewerk über das Leben auf der Erde, Stuttgart 1996, ISBN 3-87070-613-9, strona 569 (němsce)
- Meyers Taschenlexikon Biologie, In 3 Bänden, 1. zwjazk, strony 111, 113-114 (němsce)
- Ullstein Lexikon der Pflanzenwelt, 1973, ISBN 3-550-16019-4, stronje 65-66 (němsce)
| ||||||||