Jurij Hawštyn Swětlik

Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije

Jurij Hawštyn Swětlik (němsce Georgius Augustinus Swotlik; * 23. januara 1650 w Kulowje, † 23. februara 1729 w Budyšinje) bě serbski katolski duchowny, sobuzałožer serbskeho pismowstwa, magister filozofije a sacrosanctae theologiae baccalaureus.

Syn Kulowskeho měšćana wopytowaše wot 1666 do 1670 gymnazij w Čěskim Krumlowje a bu 1670 přijaty do konwikta we Wołomucu. W lěće 1675 swjeći swoj měšnisku swjećiznu a sta so z kapłanom w Jáchymovje a Radonicach w sewjerozapadnych Čechach. Nawróći so do Łužicy a bě wot 1678 do 1682 z wikarom na Budyskim tachantstwje a 1682/83 koadjutor w ródnym Kulowje. 1683 přewza farske městno w Radworju, hdźež hač do lěta 1707 wosta. Wot 1707 do 1717 bě canonicus residens a wot 1717 hač do swojeje smjerće senior Budyskeho tachantstwa.

Swětlik zawjedźe, zepěrajo so na Jakuba Xavera Ticina, prawopisnu formu katolskeje warianty hornjoserbšćiny, kotraž wosta w zasadźe hač do reformy lěta 1862 płaćiwa. Jeho rěč bazěrowaše na domjacym Kulowskim dialekće, kotryž bu hižo wot Ticina w jeho gramatice z lěta 1679 kodifikowany. Hakle 1750 so Chróšćanski katolski dialekt přesadźi. W lětach 1688 do 1707 přełoži Swětlik cyłu bibliju do serbšćiny a skoncentrowa swoje přełožowarske nazhonjenja potom do knihi Vocabularium Latino-Serbicum, prěnjeho ćišćaneho serbskeho słownika.

Spisy[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

  • Swjate Sćenja, lekciony a epistle na te njedźele a swjate dny toho cyłoho lěta... na serbsku horjenjo-łužicku rěč přełožene (1690) – digitalizat
  • Serbske katolske kěrluše, kiž so na te s. s. róčne časy... spěwaju (1696)
  • Tón mały křestijanski katolski katechismus Pětra Kaniziusa... za tych wólbernych ha za te dźěći wopisany (bjez lěta)
  • Vocabularium Latino-Serbicum. To je łaćenskich słowow na serbsku rěč přełoženjo... (Budyšin 1721)
  • Swjate Biblije. To je tón stary a nowy testament božoho Swjatoho pisma... (1688–1707, rukopisy w Tachantskim archiwje)

Literatura[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

  • Beno Šołta: Prěni hornjoserbski přełožk biblije wot J. H. Swětlika. W: ČMS 74 (1921), str. 3–34
  • Frido Michałk: Jurij Hawštyn Swětlik a serbska spisowna rěč za katolikow. W: Lětopis A 27/1 (1980), str. 10–25

Žórło[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

  • Frido Michałk: Swětlik, Jurij Hawštyn. W: Jan Šołta, Pětr Kunze, Franc Šěn (wud.): Nowy biografiski słownik k stawiznam a kulturje Serbow. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1984, str. 524sl.
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije