Dwojołopjenaty pstruhačk
| |
| Dwojołopjenaty pstruhačk (Maianthemum bifolium) | |
| systematika | |
|---|---|
| Domena | Eukaryoty |
| Swět | Rostlinstwo |
| rjadownja: | Krytosymjenjak (Magnoliopsida) |
| Monokotyledony | |
| rjad: | (Asparagales) |
| swójba: | (Asparagaceae) |
| podswójba: | Ruskusowe rostliny (Nolinoideae) |
| ród: | Pstruhački[1][2] (Maianthemum) |
| družina: | Dwojołopjenaty pstruhačk |
| wědomostne mjeno | |
| Maianathemum bifolium | |
| (L.) F.W.Schmidt | |
Dwojołopjenaty pstruhačk (Maianthemum bifolium) je rostlina ze swójby całtkowych rostlinow (Convallariaceae), kotraž je nětko dźěl podswójby ruskusowych rostlinow (Nolinoideae) znutřka swójby hromakowych rostlinow (Asparagaceae). Dalše serbske mjena su dwěnka (wobkedźbuj zo je dwěnka tež mjeno orchideje), mužik a žónka, dwułopješko a dźiwje całtki.
Wopis
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Dwojołopjenaty pstruhačk je wjacelětna rostlina, kotraž dosahuje wysokosć wot 5 hač do 20 cm.
Stołpik a łopjena
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Stołpik je horjeka cunje seršćikaće kosmaty a ma nad stołpikowym srjedźišćom najčasćišo dwě krótkošiškatej, wutrobojtej łopjenje, kotrejž docpěwatej dołhosć wot 10 cm a šěrokosć wot 5 cm a stej na delnim boku kiwkaće kosmatej.
Kćenja
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Kćěje wot meje hač do junije. Kwětnistwo je wjelekćenjowa, na kóncu stejaca kić, kotraž docpěwa dołhosć wot 5 cm. Kćenja su běłe, štyriličbne, małe, šiškate, docpěwaja dołhosć wot 5 mm a steja po jednym w pažach šupiznojtych nošnych łopjenow. Kćenjowy stołpik je łopjenaty. Kćenjowe łopješka su swobodne, owalne, wróćozhibowane a docpěwaja dołhosć wot 3 mm. Kćenja ma šěsć próškowych łopješkow. Płódnik je horje stejacy.
Płody
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Płód je kulojta, žołta hač do čerwjena jahoda z najčasćišo jenož 1 symjenjom a dosahuje wulkosć wot 6 mm.
Rostlina je jědojta. Młode rostliny ćěrja w prěnich lětach jenož jedne łopjeno, bjez toho zo bychu kćěłe. Po prěnim kćenju rostlina dale rosće z bóčnym pupkom z paže podzemskeho šupiznojteho łopjena. Kćenja wonjeja něžnje a wotdźěluja něšto nektara, z tym předewšěm přiwabjuja muchi.
Dwojołopjenaty pstruhačk je typiska sćinowa rostlina, kotraž bu wot insektow wopróšowana.
Stejnišćo
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Wón rosće w lisćowych a jehłowych lěsach a so wostaji wapno.
Rozšěrjenje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Dwojołopjenaty pstruhačk je we wulkich dźělach Europy z wuwzaćom iberiskeje połkupy, Islandskeje, Irskeje, južneho Balkana a Małeje Azije, w sewjernej Aziji, hač do Japanskeje rozšěrjeny.
Nóžki
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- ↑ Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 407.
- ↑ W internetowym słowniku: Schattenblume
Žórła
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- GU Maxi-Kompaß Blumen, ISBN 3-7742-3852-9, strona 157 (němsce)
- GU Naturführer Blumen, ISBN 3-7742-1507-3, strona 158 (němsce)
- Seidel/Eisenreich: BLV Bestimmungsbuch Blütenpflanzen, ISBN 3-405-13557-5, stronje 96-97 (němsce)
- Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, strona 130 (němsce)
- Filip Rězak: Němsko-serbski wšowědny słownik hornjołužiskeje rěče. L. A. Donnerhak, Budyšin 1920 (digitalizat).
- Jurij Kral: Serbsko-němski słownik hornjołužiskeje rěče. Maćica Serbska, Budyšin 1927.
Eksterne wotkazy
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
- Dwojołopjenaty pstruhačk. W: FloraWeb.de. (němsce)
- Rozšěrjenska mapa za Němsku při Floraweb (němsce)