Barbjerska žandawa

Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije
Barbjerska žandawa
Barbjerska žandawa (Genista tinctoria)
systematika
Domena Eukaryoty
Swět Rostlinstwo
  Eurosidy I
rjad: (Fabales)
swójba: Łušćinowcy (Fabaceae)
podswójba: Mjetelojte kwěty (Faboideae)
ród: Žandawa[1][2] (Genista)
družina: Barbjerska žandawa
wědomostne mjeno
Genista tinctoria
L.
Wobdźěłać
p  d  w
Jědojta družina

Barbjerska žandawa (Genista tinctoria) je kerkowa rostlina ze swójby łušćinowcow (Fabaceae). Prjedy bu za zhotowjenje žołteje barbizny wužiwana.

Wopis[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Barbjerska žandawa je bjezćernjowy kerk, kotryž docpěje wysokosć wot 30 hač do 60 cm (1 m). Stołpiki su zrunane a prutojte.

Łopjena[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Cyłokromne łopjena su lancetojte a docpěja dołhosć wot 1 (0,5) hač do 2,5 (4-4,5) cm. Delni bok je sćeńka kosmaty. Na spódku njesu 2 małkej pódlanskej łopješce.

Kćenja[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Kćěje w lěću wot junija hač do awgusta, tuž pozdźišo hač druhe družiny. Kćenja su złotožołte a steja w nakónčnych, 6-8 cm dołhich kićach. Króna je naha a docpěje dołhosć wot 8 hač do 16 mm. Chorhoj je tak dołhe kaž čołmik.

Płody[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Ćmowobruna łušćina je naha a docpěje dołhosć wot 2 hač do 3 cm.

Maćizny[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Rostlina wobsahuje flavonoid luteolin w kćenjach, łopjenach a hałuzach. Nimo toho wobsahuje jědojte alkaloidy.

Stejnišćo[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Rosće na suchich łukach, na lěsnych a pućowych kromach a w swětłych lěsach. Ma radšo bazowe, humusowe pódy.

Rozšěrjenje[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Rostlina je w srjedźnej a južnej Europje a hač do Sibirskeje rozšěrjena. Při tym na sewjer hač do južneje Šwedskeje wustupuje.

Sorty[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

  • Sorta 'Flore Pleno' (syn. 'Plena') docpěje wysokosć wot 30 cm. Jeje kćenja su pjelnjene.
  • Sorta 'Royal Gold' njese złotožołte kćenja, kotrež steja w koniskich, maksimalnje 8 cm dołhich pakićach.

Nóžki[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

  1. Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 671.
  2. W internetowym słowniku: Ginster

Žórła[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

  • Botanica, Bäume und Sträucher, Über 2000 Pflanzenporträts, ISBN 978-3-8331-4467-7, strona 411 (němsce)
  • Meyers Taschenlexikon Biologie, In 3 Bänden, 1. zwjazk, ISBN 3-411-12013-4, strona 285 (němsce)
  • Schauer - Caspari: Pflanzenführer für unterwegs, ISBN 978-3-8354-0354-3, 2. nakład, 2008, strona 150 (němsce)
  • Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, strona 318 (němsce)
  • Brankačk, Jurij: Wobrazowy słownik hornjoserbskich rostlinskich mjenow na CD ROM. Rěčny centrum WITAJ, wudaće za serbske šule. Budyšin 2005.
  • Kubát, K. (Hlavní editor): Klíč ke květeně České republiky. Academia, Praha (2002)
  • Lajnert, Jan: Rostlinske mjena. Serbske. Němske. Łaćanske. Rjadowane po přirodnym systemje. Volk und Wissen Volkseigener Verlag Berlin (1954)
  • Rězak, Filip: Němsko-serbski wšowědny słownik hornjołužiskeje rěče. Donnerhak, Budyšin (1920)

Eksterne wotkazy[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Commons
Commons
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije