Běły jěrowc

Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije
Běły jěrowc
Aesculus hippocastanum(02).jpg
Běły jěrowc (Aesculus hippocastanum)
systematika
Domena Eukaryoty
Swět Rostlinstwo
  Eurosidy II
rjad: (Sapindales)
swójba: Mydłowcowe rostliny (Sapindaceae)
podswójba: Jěrowcowe rostliny (Hippocastanoideae)
ród: Jěrowc[1][2] (Aesculus)
družina: Běły jěrowc
wědomostne mjeno
Aesculus hippocastanum
L.
Wobdźěłać
p  d  w
Information icon.svg

Běły jěrowc (Aesculus hippocastanum) je štom ze swójby mydłowcowych rostlinow. Prjedy słušeše do swójby jěrowcowych rostlinow (Hippocastanaceae), kotraž nětko je podswójba (Hippocastanoideae).

Ilustracija
Pupk
Kwětnistwo
Młode łopjeno
Płody

Wopis[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Běła jěrowc je lěćozeleny štom, kotryž docpěwa wysokosć wot 20 hač do 25 m z krótkim zdónkom, sylnymi hałuzami a njesymetriskej krónu. Jeho pupki su tołsty a lěpjate.

Króna je kulojta.

Łopjena[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Łopjena su porstate a wobsteja z 5 hač 7 łopješkow.

Kćenja[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Wón kćěje wot apryla hač do meje; po někotrych žórłach wot meje hač do junija. Krónowe łopješka su běłe, hornje z žółtym abo čerwjenym blečkom.

Njewopróšene kćenja maja žołte blečki, mjeztym starše abo wopróšene kćenje oranžowe a čerwjene blečki.

Płody[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Kałačojty płód wobsahuje błyšćaće brune symjenja. Symjenja wobsahuja saponiny a hórke maćizny.

Škódnicy[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Často hižo za čas lěća so łopjena přebarbja. Za to stej dwě hłownej přičinje.

  • Wot někotrych lětow so (Cameraria ohridella) wupřestrěwa. Jeho larwy jědźa w nutřkownym łopjenow.
  • (Guignardia aesculi) tež je časty.

Stejnišćo[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Wón rosće na wutkatych, hłuboko sahacych, humoznych, pěskowych a hlinowych pódach.

Rozšěrjenje[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Běła jěrowc je na sewjernej balkanskej połkupje rozšěrjeny. Nimo toho bu wón w srjedźnej Europje nasadźany.

Sorty[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Sorta 'Baumannii' njese dospołnje kćějace kćenja a docpěwa wysokosć wot 20 hač do 25 m. Wona kćenja su šikwane a běłe.

Sorta 'Pyramidalis' rosće šěroko pyramidalnje a docpěwa wysokosć wot hač do 8 m.

Sorta 'Globosum' docpěwa wysokosć wot 8 m.

Nóžki[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

  1. Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 179.
  2. W internetowym słowniku: Roßkastanie

Žórła[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

  • Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, strona 426 (němsce)
  • Throll: Was blüht im Garten? 1000 Pflanzen Pflege Merkmale Sorten, ISBN 978-3-440-11331-8, strona 15 (němsce)
  • Ulrich Hecker: BLV Bestimmungsbuch Bäume und Sträucher, ISBN 3-403-13737-3, strony 68-69, 153, 168, 186 (němsce)
  • Kral, Jurij: Serbsko-němski słownik hornjołužiskeje rěče. Maćica serbska, Budyšin (1927)
  • Rězak, Filip: Němsko-serbski wšowědny słownik hornjołužiskeje rěče. Donnerhak, Budyšin (1920)
  • Völkel, Pawoł: Hornjoserbsko-němski słownik, Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin (1981)

Eksterne wotkazy[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

« Běły jěrowc » w druhich projektach Wikimedije:

Běły jěrowc. W: FloraWeb.de. (němsce)


Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije