Běły jěrowc

Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije
Běły jěrowc
Běły jěrowc (Aesculus hippocastanum)
systematika
Domena Eukaryoty
Swět Rostlinstwo
  Eurosidy II
rjad: (Sapindales)
swójba: Mydłowcowe rostliny (Sapindaceae)
podswójba: Jěrowcowe rostliny (Hippocastanoideae)
ród: Jěrowc[1][2] (Aesculus)
družina: Běły jěrowc
wědomostne mjeno
Aesculus hippocastanum
L.
Wobdźěłać
p  d  w

Běły jěrowc (Aesculus hippocastanum) je štom ze swójby mydłowcowych rostlinow. Prjedy słušeše do swójby jěrowcowych rostlinow (Hippocastanaceae), kotraž nětko je podswójba (Hippocastanoideae).

Ilustracija
Pupk
Kwětnistwo
Młode łopjeno
Płody

Wopis[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Běła jěrowc je lěćozeleny štom, kotryž docpěwa wysokosć wot 20 hač do 25 m z krótkim zdónkom, sylnymi hałuzami a njesymetriskej krónu. Jeho pupki su tołsty a lěpjate.

Króna je kulojta.

Łopjena[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Łopjena su porstate a wobsteja z 5 hač 7 łopješkow.

Kćenja[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Wón kćěje wot apryla hač do meje; po někotrych žórłach wot meje hač do junija. Krónowe łopješka su běłe, hornje z žółtym abo čerwjenym blečkom.

Njewopróšene kćenja maja žołte blečki, mjeztym starše abo wopróšene kćenje oranžowe a čerwjene blečki.

Płody[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Kałačojty płód wobsahuje błyšćaće brune symjenja. Symjenja wobsahuja saponiny a hórke maćizny.

Škódnicy[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Často hižo za čas lěća so łopjena přebarbja. Za to stej dwě hłownej přičinje.

  • Wot někotrych lětow so (Cameraria ohridella) wupřestrěwa. Jeho larwy jědźa w nutřkownym łopjenow.
  • (Guignardia aesculi) tež je časty.

Stejnišćo[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Wón rosće na wutkatych, hłuboko sahacych, humoznych, pěskowych a hlinowych pódach.

Rozšěrjenje[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Běła jěrowc je na sewjernej balkanskej połkupje rozšěrjeny. Nimo toho bu wón w srjedźnej Europje nasadźany.

Sorty[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Sorta 'Baumannii' njese dospołnje kćějace kćenja a docpěwa wysokosć wot 20 hač do 25 m. Wona kćenja su šikwane a běłe.

Sorta 'Pyramidalis' rosće šěroko pyramidalnje a docpěwa wysokosć wot hač do 8 m.

Sorta 'Globosum' docpěwa wysokosć wot 8 m.

Nóžki[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

  1. Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 179.
  2. W internetowym słowniku: Roßkastanie

Žórła[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

  • Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, strona 426 (němsce)
  • Throll: Was blüht im Garten? 1000 Pflanzen Pflege Merkmale Sorten, ISBN 978-3-440-11331-8, strona 15 (němsce)
  • Ulrich Hecker: BLV Bestimmungsbuch Bäume und Sträucher, ISBN 3-403-13737-3, strony 68-69, 153, 168, 186 (němsce)
  • Kral, Jurij: Serbsko-němski słownik hornjołužiskeje rěče. Maćica serbska, Budyšin (1927)
  • Rězak, Filip: Němsko-serbski wšowědny słownik hornjołužiskeje rěče. Donnerhak, Budyšin (1920)
  • Völkel, Pawoł: Hornjoserbsko-němski słownik, Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin (1981)

Eksterne wotkazy[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

« Běły jěrowc » w druhich projektach Wikimedije:

Běły jěrowc. W: FloraWeb.de. (němsce)


Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije