Kazachstan

Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije
5966
Republika Kazachstan
zakładne daty:
swójske mjeno Қазақстан Республикасы
(Qazaqstan Respūblīkasy)
Республика Казахстан
(Respublika Kazachstan)
stolica Astana
přestrjeń 2.724.900 km²
wobydlerstwo 19.398.331 (2022)[1]
hustosć 7,1 wob./km²
forma knježerstwa republika
hłowa stata prezident
Qasym-Žomart Toqajew (Қасым-Жомарт Тоқаев) (wot 2019)
šef knježerstwa ministerski prezident
Asqar Mamin (Асқар Мамин) (wot 2019)
měna tenge
hamtska rěč kazachšćina, rušćina
hymna Hymna Republiki Kazachstan‬
časowe pasmo UTC+4 hač +6
njewotwisnosć 16. decembra 1991 wot Sowjetskeho zwjazka
Top Level Domain .kz
telefon +7
Połoženje Kazachstana w regionje
KartaEgyptowskaTuneziskaLibyskaAlgeriskaMarokkoMawretanskaSenegalGambijaGineja-BissauGinejaSierra LeoneLiberijaSłonowinowy pobrjóhGhanaTogoBeninNigerijaEkwatorialna GinejaKamerunGabunRepublika KongoAngolaDemokratiska republika KongoNamibijaJužna AfrikaLesothoSwaziskaMosambikTansanijaKenijaSomalijaDźibutiEritrejaSudanRuandaUgandaBurundiSambijaMalawiSimbabweBotswanaEtiopiskaJužny SudanCentralnoafriska republikaČadNigerMaliBurkina FasoJemenOmanZjednoćene arabske emiratySawdi-ArabskaIrakIranKuwaitKatarBahrainIsraelSyriskaLibanonJordaniskaCypernskaTurkowskaAfghanistanTurkmenistanPakistanGrjekskaItalskaMaltaFrancoskaPortugalskaŠpaniskaMauritiusRéunionMayotteKomorySeychelleMadagaskarSao Tome a PríncipeSri LankaIndiskaIndoneskaBangladešChinskaNepalBhutanMyanmarKanadaGrönlandskaIslandskaMongolskaNorwegskaŠwedskaFinskaIrskaZjednoćene kralestwoNižozemskaBelgiskaDanskaŠwicarskaAwstriskaNěmskaSłowjenskaChorwatskaČěskaSłowakskaMadźarskaPólskaRuskaLitawskaLetiskaEstiskaBěłoruskaMoldawskaUkrainaSewjerna MakedonskaAlbanskaČorna HoraBosniska a HercegowinaSerbiskaBołharskaRumunskaGeorgiskaAzerbajdźanArmenskaKazachstanUzbekistanTadźikistanKirgiskaRuskaZjednoćene statyMalediwyJapanskaSewjerna KorejaJužna KorejaChinska republikaSingapurAwstralskaMalajzijaBruneiFilipinyThailandskaVietnamLaosKambodźaIndiskaPapuwa-Nowa Gineja
Karta
Wobdźěłać
p  d  w

Kazachstan (kazachsce Қазақстан, rusce Казахстан) je wulki nutřkokrajny stat w srjedźnej Aziji, mały dźěl jeho teritorija zapadnje rěki Ural słuša tež k Europje. Stolica je Astana, při čimž je Almaty blisko južneje hranicy kraja po wobydlerstwje najwjetše město.

Hač do lěta 1991 běše Kazachstan z dźělowej republiku Sowjetskeho zwjazka.

Geografija[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Hora Pik Talgar w horinach Tienšan

Kazachstan leži mjez Kaspiskim morjom a rěku Ural na zapadźe a horami Altaja na wuchodźe w srjedźoaziskej stepje. Na juhu nadeńdu so Aralski jězor, rěčina Syrdarje, pusćina Kyzylkum a wuběžki horin Tienšan, na sewjeru rěka Irtyš a Zapadosibirska nižina. Najwyši wjeršk je Chan Tengri w Tienšan ze 7010 metrami.

Po přestrjeni je Kazachstan dźewjaty najwjetši stat na swěće. Na sewjerozapadźe a sewjerje mjezuje z Ruskej, na wuchodźe z Ludowej republiku China, na juhu su jeho susodźa Kirgizistan, Uzbekistan a Turkmenistan, na juhozapadźe jón wody Kaspiskeho morja wobdawaja. Kaspiski pobrjóh ma cyłkownu dołhotu wot 1894 kilometrow.

Stawizny[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Wot 1936 do 1991 bě Kazachstan jako socialistiska sowjetska republika dźěl Sowjetskeho zwjazka. Wot njewotwisnosće hač do lěta 2019 steješe prezident Nursultan Nazarbajew na čole stata. W lěće 1997 je so sydło knježerstwa a parlamenta z Almaty do Aqmola w srjedźišću Kazachstana přepołožiło. Lěto pozdźišo přemjenowa so Aqmola do Astana („stolica“).

Wobydlerstwo a rěče[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Statnej rěči stej do turkskich rěčow słušaca kazachšćina a rušćina, při čimž so rušćina wot 85 % wobydlerjow wobknježi, kazachšćina pak jenož wot 62 %.

Něhdźe 70 % ludnosće su muslimskeje wěry.

Města[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Najwjetše město Kazachstana je něhdyša stolica Almaty z połdra milionom wobydlerjow. Dźensniša stolica Astana je z 800.000 wobydlerjemi druhe najwjetše sydlišćo w kraju. Slěduja Šymkent w južnym Kazachstanje (683.000), Karaganda (484.000), Aktobe (377.000), Taraz (351.000), Pawlodar (330.000), Oskemen (314.000), Semej (312.000) a Temirtau (296.000).

Žórła[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

  1. CIA World Factbook: Trochowanje za 2022

Wotkaz[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

 Commons: Kazachstan – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije