Hejduška (rostlina)
| |
| Kćějaca hejduška (Fagopyrum esculentum) | |
| systematika | |
|---|---|
| Domena | Eukaryoty |
| Swět | Rostlinstwo |
| Eudikotyledony Jadrowe eudikotyledony | |
| rjad: | (Caryophyllales) |
| swójba: | Wuroćowe rostliny (Polygonaceae) |
| ród: | (Fagopyrum) |
| družina: | Hejduška[1][2] |
| wědomostne mjeno | |
| Fagopyrum esculentum | |
| Moench | |
Hejduška[1][2] (Fagopyrum esculentum) je rostlina ze swójby wuroćowych rostlinow (Polygonaceae). Regionalne słowo je hejduš[1][2].
Wopis
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Hejduška je jednolětna rostlina, kotraž docpěje wysokosć wot 60 cm hač do 1 m. Rostlina za čas dweju měsacow dozrawi, tak zo su dwoje žně w lěće móžne.
Zrunane stołpiki su zwjetša čerwjenojte.
Kłokojte łopjena maja wutrobojtu bazu. Pódlanske łopješka su titkojće zrosćene.
Kćěje wot julija hač do oktobra. Wonjace kćenja su běłe abo róžojte a steja we wokołkowych kićach. Kćenjowa wobalka wobsteji z pjeć łopješkow. Wone su bohate na měd.
Třihranite płody su na škrob bohate worješki z krutej, brunej skórku. Wone docpěja dołhosć wot něhdźe 5 mm.
Stejnišćo
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Rosće na rolach, drjebiznowych městnach a na pućowych kromach. Ma radšo suche pódy.
Rozšěrjenje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Pochadźa ze sewjerneje Chinskeje a Turkestana, ale nětko je w srjedźnej a južnej Europje wustupuje.
Wužiwanje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Rostlina bu na pěskowych pódach a na holanskich rolach předewšěm w Aziji a srjedźnej Europje kultiwowana, při čimž jeje plahowanje je jara woteběrało. Dźensa słuži w Němskej nimale jenož jako skótnu a ptaču picu, ale so pak w někotrych krajach jako wažnu cyrobinu wužiwa.
Wułušćene symjenja so předewšěm jako syru zeleninu, přidawk do poliwki a hejdušne krupy wužiwaja.
Wobrazy
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]-
Ilustracija -
Hejduška na polu -
Hejduška -
Zornjatka hejduški
Nóžki
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- ↑ 1,0 1,1 1,2 Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 141.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 W internetowym słowniku: Buchweizen
Žórła
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Botanica, Einjährige und mehrjährige Pflanzen, Über 2000 Pflanzenporträts, ISBN 978-3-8331-4469-1, strona 348 (němsce)
- Meyers Taschenlexikon Biologie, In 3 Bänden, 1. zwjazk, ISBN 3-411-12013-4, strona 131 (němsce)
- Steinbachs Großer Pflanzenführer, ISBN 978-3-8001-7567-3, strona 72 (němsce)
- Ullstein Lexikon der Pflanzenwelt, 1973, ISBN 3-550-16019-4, strona 80 (němsce)
- Filip Rězak: Němsko-serbski wšowědny słownik hornjołužiskeje rěče. L. A. Donnerhak, Budyšin 1920 (digitalizat).
- Jurij Kral: Serbsko-němski słownik hornjołužiskeje rěče. Maćica Serbska, Budyšin 1927.
Eksterne wotkazy
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
- přitwar, wustupowanje (němsce)
- Fagopyrin w hejdušce (němsce)
 |
Tutón zapisk wo botanice je hišće jara krótki. Móžeš pomhać jón dale wutwarjeć. Za to stłóč horjeka na Wobdźěłać.
Jeli maja w druhej rěči hižo wobšěrniši zapisk wo samsnej temje, móžeš tutón tež přełožić. |
Jeli ma zapisk wjace hač jedyn njedostatk, wužij prošu předłohu |