Wužiwar:Tlustulimu/Rěčna pomoc
Napohlad
Za substantiwy
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Substantiwy
Tute substantiwy su femininumowe, hačrunjež wone kónča na konsonanće.
- chorhoj "Fahne, Banner"
- mać "Mutter" (tež mać ->maćer- w deklinaciji)
- myš "Maus"
- narěč "Ansprache, Rede; Dialekt, Mundart"
- nóc "Nacht" (tež ó->o w deklinaciji)
- -osć "-heit, -keit, -igkeit" (sufiks)
- (přikłady) hłuposć "Dummheit", mudrosć "Klugheit", tołstosć "Dicke", wulkosć "Große"
- pěc "Backofen" (tež ě->je w deklinaciji)
- pomoc "Hilfe"
- rěč "Sprache"
- wěc "Sache; Ding; ..."
- wječer "Abendessen, -brot" (gen. wječerje)
- wjes "Dorf" (Gen./Dat. Sg. wsy)
Tute substantiwy su maskulinumowe, hačrunjež wone kónča na wokalu a.
- ćěsla "Zimmermann"
- kolega "Kollege"
- měšćanosta "Bürgermeister einer Stadt"
- nawoda "(der) Leiter"
- předsyda "Vorsitzender"
- wjesnjanosta "Bürgermeister eines Dorfes"
- wojewoda "Woiwode"
- wójwoda "Herzog; (veralt.) Herrfüher"
Tute substantiwy su maskulinumowe, hačrunjež kónča na wokalu e.
- kode
Tute substantiwy eksistuja jenož w plurale.
- nožicy "Schere"
- durje "Tür"
- wrota "Tor"
Za prepoziciji
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Prepozicije
Z genitiwom
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]| Prepozicija | Němsce | Přikład | Komentar |
|---|---|---|---|
| bjez | ohne | bjez doma | |
| blisko | nahe, in der Nähe (von) | blisko dróhi | |
| dale | hinter | dale města | |
| dla | wegen, infolge | dla hłuposće | |
| do | bis; in (+Ak.); vor (zeitl.); für | do města | |
| dospody | darunter, nach unterhalb | dospody města | |
| dosrjedź | in die Mitte | dosrjedź města | |
| dozady | hinter auf (+Ak.) | dozady dwór | |
| nimo | außer, ausgenommen | nimo toho | |
| niže | unter | niže města | |
| pódla | neben, bei, seitlich von | pódla dróhi | |
| pódłu | entlang, längs | pódłu rěki | |
| pola | bei | pola Budyšina | |
| prjedy | vor | prjedy jedneho lěta | |
| skónc | am Ende | skónc dróhi | |
| spody | unter, unterhalb | spody blida | |
| srjedź | in der Mitte von, inmitten | srjedź dróhi | |
| wokoło | ringsum, um | wokoło šule | |
| wot | von, aus; seit | wot doma | |
| wyše | über, oberhalb | wyše doma | |
| z(e) | aus, von | z města | |
| zady | hinter | zady našeje šule | |
| zespody | hunter ... hervor | zespody blida | |
| zesrjedź | mitten aus | zesrjedź města | |
| zeza | hinter ... hervor | zeza zawěška | |
| zezady | hinter ... hervor | zezady blida |
Z datiwom
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]| Prepozicija | Němsce | Přikład | Komentar |
|---|---|---|---|
| k(e) | zu; gegen; in (+Ak.) | ke mni | |
| napřećo | gegen (+Ak.); gegenüber | napřećo sćěnje | |
| porno | neben; im Vergleich zu; gegen | porno sebi | |
| přećiwo | gegen, wider | přećiwo sćěnje |
Z akuzatiwom
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]| Prepozicija | Němsce | Přikład | Komentar |
|---|---|---|---|
| mjez | zwischen, unter (+Ak.) | mjez doma | |
| na | auf (+Ak.), nach, zu | na dróhu | |
| nad | über (+Ak.) | nad blido | |
| po | nach | po wodu (hić) | |
| pod | unter (+Ak.) | pod blido | |
| pře | wegen, um, vor; für, gegen | pře nana | |
| před | vor (+Ak.) | před město | |
| přez | durch; über (+Ak.) | přez lěs | |
| wo | an (+Ak.); (zeitl.) um | wo blido | |
| wob | innerhalb, binnen | wob dźeń | |
| za | hinter (+Ak.), an, in Richtung;
(zeitl.) binnen, in, nach, zu |
za dom |
Z instrumentalom
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]| Prepozicija | Němsce | Přikład | Komentar |
|---|---|---|---|
| mjez | zwischen, unter (+Dat.) | mjez ludźemi | |
| nad | über (+Dat.) | nad blidom | |
| pod | unter (+Dat.) | pod blidom | |
| před | vor (+Dat.) | před domom | |
| za | hinter (+Dat.), am | za přećelom | |
| z(e) | mit; (zeitl.) bei | z nanom |
Z lokatiwom
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]| Prepozicija | Němsce | Přikład | Komentar |
|---|---|---|---|
| na | auf (+Dat.), an (+Dat.) | na dróze | |
| po | auf (+Dat.), an, am, in, im, durch;
(zeitl.) nach; (wie) nach, auf |
po puću | |
| při | an, bei, neben | při přećelu | |
| wo | über, von | wo Pětře |
Konjunkcije
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Konjunkcije
- a "und"
- abo "oder"
- ale "aber"
- ani "weder; noch" (esperantsce: nek)
- dołhož "solange"
- doniž, dóńž "solange; bis"
- hač "ob; (Präp.) bis"
- hačkuli, hačkuliž, hačrunjež "obwohl, obgleich"
- hejzo "falls, wenn, sofern, vorausgesetzt(,) daß"
- hišće "noch"
- hižo "schon"
- hižo nje-(werb) "nicht mehr (Verb)" (syn. wjace nje-(werb))
- jenož "nur"
- nic "nicht"
- nic jenož …, ale tež … "nicht nur …, sondern auch …"
- runjež "wenngleich, obschon, obgleich"
- tak zo "so daß"
- tež "auch"
- zo "daß"
Wažne słowa za biologiju
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Dźěle rostlinow
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Dźěle rostlinow
| Serbska forma | Němska forma | Kral | PrP | DOW |
|---|---|---|---|---|
| bobla | grüne Knolle, Schaf-, Hasenkot | 13 | 47 | 1/573 |
| boblija | Knollen / Knolle | 13 | 47 | 1/573 |
| brěčka | Birkensaft, Saft der Bäume, Jungbier, Süße, Most / Baumsaft (DOW) | 17 | 52 (2.,5.) | 1/170 |
| bušak | Blütenkolbe (des Schilfes) | 22 | ||
| čopojty korjeń | Pfahlwurzel | 71 | 2/132 | |
| ćerń | Dorn, Leiden | 29 | 74 (1.) | 1/273 |
| ćělc | Klette; Bulle, Stier; Violinsteg | 30 | 75 | 1/568 |
| ćělčk | kleine Klette; Bullenkalb, Stierkalb | 30 (2.) | 75 | |
| dripk | Lappen, Zipfel | 75 | ||
| dula | Knolle, Scholle, Klumpen | 81 | 105 | 1/573 |
| dźěłoha (dźěłožny) | Samenlappen (samenlappig) | 91 | ||
| fałda | Falte | 93 | 122 | 1/368 |
| habla | Tannenzapfen | 96 | 137 | 2/334 |
| hałuza, hałza | Ast, Zweig | 98 | 138 | 1/108, 2/600 |
| hłójčka | Köpfchen, Bolle, Samenkapsel | 105 | 145 | 1/583, 2/208 |
| hłub | Strunk, Pilzfuß, -stengel; Mühlsteintrog | 107 | 145 | 2/323 |
| hliwk | Baumharz (an Pflaumen-, Kirschbäumen) | 104 | ||
| hrań | Ranke, Traube, Weintraube, Kante | 117 | 154 | |
| hubka (hornja hubka, delnja, spódnja hubka) | Lippe (Oberlippe, Unterlippe) / Mündchen; Kuss | 121 | 156 | |
| jadro | Kern, Weinbeere, Hode | 127 | 174 | 1/558 |
| jahoda | Beere | 127 | 174 | 1/176 |
| jehła, johła | Nadel, Nähnadel, Wagennadel | 131 | 177 | 2/91 |
| kałač | Stachel; Stichel; Dolch (PrP, DOW) | 140 | 183 | 2/300, 2/311; 1/272 |
| kałak | Stecher, Stachel | 140 | 183 | 2/300, 2/306 |
| kćenje | Blühen, Blüte | 145 | 190 | 1/228 |
| kćenjowe łopješko | Kronblatt | 1/593 | ||
| keluškowe łopjeno | Kelchblatt | 1/557 | ||
| kić | Traube | 147 | 192 | 2/345 |
| kićawa | Dolde | 147 | ||
| kiker, kikernač, kikernak, kikr, kikrnač, kikrnak (kikrować) | Keim (aus Wurzelknollen) (keimen, treiben) / Kartoffelkeim | 148 | 192 | 1/556 |
| kita | große Traube | 149 | ||
| kitka | Traube / Träubchen | 149 | 193 | 2/354 |
| kitla | Dolde | 149 | ||
| kłós, kłosa | Ähre | 155 | 194 | 1/61 (1. reg.) |
| kocht | Achel, Stachel, Granne, Spitze (a.d. Ähre), Überkehricht | 159 | 199 | 1/57 (1.), 1/467 (3.) |
| kochor | Pflanzenkeim / Keim, Pflanzentrieb | 199 | 1/556 | |
| kołoch, kołuch | Keim, unreife Traube, unreifes Obst | 161 | 200 | 1/556 (veralt.) |
| korjeń | Wurzel, ... | 166, 954 | 210 | 2/557 |
| kosmowc | Haarkelch (d. Blüte) | 169 | ||
| kožuškowy płód | Balgfrucht | [1] | ||
| króna | Krone; Zahnkrone | 177 | 217 | 1/593 |
| krónka | Krone, Staubgefäßträger / Kron(en)korken | 177 | 217 | |
| kwěć | Blume, Blumenflor, Blüte | 191 | ||
| kwět (mužski, žónski kwět) (kwětna cybla, šiška, stołpka) (kwětny pupk) | Blüte (männlich, weibliche Blüte) (Blumenzwiebel, -stengel, -stiel) (Blumenknospe) / + -blütler | 191 | 226 | |
| kwětka | Blume, Blümchen | 191 | 226 | 1/227 |
| kwětnistwo | Blütenstand | 192 | 227 | 1/228 |
| łopjenca | Blattfläche, -spreite | 220 | ||
| łopjeno | Blatt | 220 | 229 | 1/223 |
| łopjeńko, (dźensnišo łopjenko) | dim. auch Kelchblatt | 220 | 229 | 1/223 |
| łopješko | Blätterwerk (Kunst) / Blättchen | 220 | 229 | 1/223 |
| łub | Borke, Baum-, Bastrinde, Siebrahmen, Mühllauf | 220 | ||
| łupa | weiche Rinde, Schale | 221 | ||
| łusć, (dźensnišo łušć) (łusćinowcy pl) / łušćina (PrS, DOW) | Hülse, Hülle (Hülsenfrüchte) | 221 | 230 | 1/523 |
| łykno, łyko (DOW) | Bast, Herle (im Flachs) | 222 | 230 | 1/169 |
| lisć | Baumblatt | 210 | 239 (2.) | |
| lisće, lisćo | Laub / Blatt (Baum), Laub (DOW) | 210 | 239 | 1/223, 2/13 |
| měchowc | Balgfrucht, -kapsel Folliculus | 229 | ||
| měšk | Säckchen / kleiner Sack; Beutelchen | 232 | 256 | |
| měza, mjeza | Saft, Baumsaft | 232, 240 | 256 | 1/170, 2/206 |
| młódnik | Sproß, Zweig | 241 | ||
| młodźink | dim. junger Baumtrieb, neue Triebe, Maiwuchs, Jungholz, Schonung; .../ Baumsprößling | 242 | 263 | |
| nažka | Schließfrucht Achenium | 281 | ||
| pakić | Rispe | 319 | 2/194 | |
| pakobizna | taube Blüte (Gurken) | 311 | ||
| papłód (tež pozdatny płód) | Scheinfrucht | 2/221 | ||
| pjeńk [dźensniši pjenk] | Wurzel-, Baum-, Blumenstock, Hackeklotz, Stiefelabsatz / Baumstumpf, Wurzelstock; Hackklotz / Stock, Staude, Baumstumpf | 324 | 333 | 1/171, 2/305, 2/314 |
| płód (gen. płoda) | Erzeugnis, Frucht, Produkt | 332 | 335 | 1/410 (2.) |
| płódnica | Fruchtkörper | 332 | 335 | 1/410 |
| płódnik | Fruchtknoten | 332 | 335 | 1/410 |
| płodowe mjaso | Fruchtfleisch | 260 (při słowje "mjaso") | 1/410 | |
| płodowe łopješko | Fruchtblatt | 335 | 1/410 | |
| póšwa, póšwica | Scheide | 372 | ||
| pozdatny płód | Scheinfrucht | 335 | 2/221 | |
| próšnik | Staubbeutel, Pulverfabrik (-), -mühle (-) | 391 | 375 | 2/305 |
| pruć, prućo (reg. DOW) | Gerüte, klare Zweige / Trieb, Spross; Gerte, Rute | 391 | 376 | 2/297 |
| prut | Reis, Trieb, Gerte, Rute, Peitsche (-), Zuchtrute (-), Strich (Maß) (-); Strafe (-), Kometenschweif (-) | 392 | 376 | 2/297, 2/358 |
| přezymnik | Winterpflanze | 422 | ||
| přěsada, (dźensnišo přesada) | Krautpflanzen, -setzlinge / Sämling (PrS) | 422 | 389 | 1/590 |
| pupk, pupik | Nabel, Knospe, Erhöhung (-), Buckel (-) | 447 | 409 (I.) | 1/573, 2/85 |
| rjap | Rückrat, Grat (-), Maßwerk (-), Holzfaser (-), Blattader (-) / +Blattrippe, +Wirbelsäule | 460 | 422 | |
| rjapik, rjapk; łopjenowy rjapk (DOW) | Blattrippe, Rippentabak / Blattader | 460 | 1/223 | |
| rjepik, łopjenowy rjepik (DOW) | Blattstiel (-), -ader, -nerv (-) | 462 | 423 | 1/223 (2.) |
| rozpora | (Blatt)Achsel | 480 | 434 | |
| rozróžnik | Fruchthorn (der Lebermoose) | 483 | ||
| ruć | Raute | 491 | 440 | |
| sahadło | Luftwurzel | 500 | ||
| sahadleško | Klammwurzel | 500 | ||
| sćina | Rohr, Rohrschilf, Rohrstab, -stäbchen, -stock / Schilf | 507 | 450 | 2/195, 2/226 |
| seršć | Borste | 511 | 454 | 1/231 |
| skora | Rinde, Baumrinde, Kruste | 516 | 460 | 2/193 |
| skorpina, skorpizna | Schale (auf der Nuß) / +(jeja, worjecha abo podobneho) | 517 | 460 | 2/215 |
| splěšk | (abgeblühte) Blüte (a. Obst), Blütennarbe | 545 | ||
| staminodij | Staminodium (pl. -ien) | |||
| stołpik | Stengel; kleine Säule, kleiner Pfeiler | 561 | 485 | 2/309 |
| stwjelco | Halm, Grashalm, Getreidestengel | 567 | 489 (1.) | 1/467, 1/482 |
| symješko | Samenkorn | 583 | 497 | 2/208 |
| symjo (gen. symjenja) | Samen | 583 | 497 | 2/208 |
| symjopłatka (tež dźěłoha) | Samenlappen | 583 | ||
| šiška | Zapfen, Strobel (d. Bäume), Stiel (d. Obstes), Schopfende des Flachses | 595 | 504 (1.,3.) | 2/312, 2/561 |
| trawička | Grashalm | 620 | 522 | 1/467 (geh.) |
| truk | Schote | 625 | 525 | 2/247 |
| wěčkojca | Deckelfrucht bot. | 643 | 1/259 | |
| wěko | Deckel / +Augenlid | 645 | 538 | 1/259 |
| wjerćeń (gen. wjerćenja) | Wirtel | 660 | ||
| wobkwět | Blumendecke (bot. Perigonium) | 672 | ||
| wobnoha | Nebenast, -schoß, -zweig, -reis, -schößling | 675 | ||
| wobroćawka | Wendelähre bot. | 678 | ||
| wokołk | Umkreis, Umfang, Umstand; Dolde | 696 | 562 (4.) | 1/272 |
| wurličk | Dolde, Blütenkätzchen, Knospe (der Birke) | 789 | 610 (1.) | 1/272 |
| wolij | Öl | 698 | 564 | 2/114 |
| wotnoha | Ausläufer, Nebenast, Abzweigung, Ast, Zweig, Zweigstelle / +Filiale; Abzweig | 729 | 578 (1.,4.,5.) | 1/143 (1., 4.-veralt.) |
| wukorjeń | Wurzelschößling, Stolo bot. / +Wurzelspross | 768 | 600 (1.) | 2/557 |
| wutrus | Spore (Keimkorn) | 802 | 617 (1.) | 2/294 |
| zatulka | Klappe bot., Visierklappe | 864 | ||
| zdónk | (Baum-)Stamm | 876 | 650 | 1/170, 2/301 |
| zorno | Korn, Kornfrucht / +Einzelkorn | 907 | 663 | 1/585 |
| žiła | Ader, Blattnerve bot., Gefäß anat. / +Blattader; Blutgefäß | 932 | 673 (1.) | 1/59, 1/429 |
| žołdź | Eichel | 937 | 675 | 1/297 |
Ze Commons
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Ze Commons
| English | Esperanto | Hornjoserbsce | Dolnoserbski | Deutsch |
|---|---|---|---|---|
| Ovule | Ovolo | Symjenišćo | Semjenišćo (??) | Samenanlage |
| Ovary | Ovario | Płódnik | Płodnik | Fruchtknoten |
| Stigma | Stigmo | Pěstka | Stołk | Narbe |
| Style | Stiluso | Pěsta | Pěstka | Griffel |
| Filament | Filamento | Próškowa nitka (namjet, --Michawiki (talk) 20:15, 10 October 2008 (UTC)) | Staubfaden | |
| Perianth | Perianto | Přikrywny kelušk (??) | Pśikšywny kelušk (??) | Perianth (gegliederte Blütenhülle) |
| Petal: Corolla | Petalo | Krónowe łopjeno | Kronowe łopjeno | Blüten- oder Kronblatt |
| Septal: Calyx | Sepalo | Keluškowe łopjeno | Keluchowe łopjeno | Kelchblatt |
| Nectary | Nektario | Nektarij | Honigdrüse, Nektarium | |
| Floral axis | Flora akso | Kćenjowa wóska | Kwiśonkowa wóska | Blütenachse |
| Articulation | Artiko | Kćenjowe zhibadło (??) | Kwiśonkowe zgibadło (??) | Gelenk, Gelenkknoten |
| Pedicel | Pedicelo | Kćenjowy stołpik (??) | Kwiśonkowy wogonk (??) | kleiner Stiel |
| Connective | Konektivo | Konektiw | Konnektiv | |
| Anther | Antero | Próšnik, antera, mučnik | Prošnik | Staubbeutel |
| Microsporangium | ||||
| Stamen | Stameno | Próškowe łopješko | Staubgefäß, Staubblatt |
Kajkosće
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Kajkosće
| Serbska forma | Němska forma | Kral | PrP | DOW |
|---|---|---|---|---|
| běłojadrny | weißkernig | 7 | ||
| běłokćějny, běłokćěwny | weißblühend | 7 | ||
| běłokrjepjeny | weißgesprengelt | 7 | 40 | |
| bujny | üppig, mutwillig, wild | 21 | 56 (1.,3.) | |
| čećikojty | fühlhörnerkrank / büsch(e)lig, Büschel-, (Michawiki: gebüschelt) | 35 | 66 | |
| ćeńki, ćeńčki, ćeńkuški | dünn, fein (-), zart (-), schlank (-), klar (-) | 29 | 74 | |
| ćernity, ćernjaty | dornig, Dorn-, Dornen- | 29 | 74 | |
| dwajrjadny, dwajrjadowny | zweireihig | 83 | ||
| dwělětny | zweijährig | 83 | ||
| dwójdomski | zweihäusig | 84 | ||
| dwojobarbny, dwojobarbity | zweifarbig | 84 | ||
| dwučłónčny | zweigliedrig | 83 | ||
| dwudripkaty | zweilappig | 85 | ||
| dwupjerity | doppeltgefiedert | 85 | ||
| dwupłódny | mit doppelter Frucht | 85 | ||
| dźesaćhranity | zahnkantig | 89 | ||
| dźesaćróžkaty | zehneckig | 89 | ||
| dźewjećróžkaty | neuneckig | 89 | ||
| fałdaty, fałdojty | faltig / +faltenreich (1.); faltenartig(2.) | 93 | 122 | |
| hładki | glatt / +Glatt- | 104 | 145 | |
| hojacy, hojaty | heilend, heilkräftig | 110 | ||
| hóŕki [dźensniši hórki] | bitter / +Bitter- | 114 | 151 | |
| jenodomski | einhäusig | 132 | ||
| jednodomny | einhäusig | 177 | ||
| jědojty, jědowy | giftig / +Gift-(1.); Gift-(2.) | 134 | 179 | |
| kosmaty, kosmikaty | behaart, zottig | 169 | 212 (1.) | |
| krjehki [dźensniši krjechki] | brüchig, spröde, zerbrechlich (-) | 175 | 216 | |
| krótki | kurz | 177 | 218 | |
| kwěćaty, kwěćojty, kwěćny, kwěćeńkojty | Blumen-, Blüten-, -artig, blumig, blumenreich | 191 | ||
| łažaty, łažacy, łažawy | kriechend, bummelnd, herumkriechend | 218 | 228 (1.) | |
| łopjenaty | großblättrig (-), blattreich | 220 | 229 | |
| łopjenowy, łopjenaty, łopjenojty, łopjenity, łopjenkaty, łopjenkojty, łopješkowy, łopješkaty, łopješkojty | Blatt-, blättrig, kleinblättrig, blattartig | 220 | 229 (1.,2.,8.) | 1/190 |
| lěpkojty | klebrig, schleimig / leimig | 205 | 235 | |
| lisćaty, lisćity, lisćojty | belaubt, laubig (3.) / laubreich (1.) / beblättert, belaubt | 210 | 239 (1.,3.) | 1/173, 1/190 |
| małokalorijowy | kalorienarm | |||
| małokćějny | wenig blühend | 224 | ||
| małokćěwny | kleinblütig, -blumig | 224 | ||
| małosymjenity | mit wenigem, kleinem Samen | 224 | ||
| miłkolo adv. | mild | 233 | ||
| mjehki [dźensniši mjechki] | weich (gekocht, gesotten), weichlich (-), schlimm (-), schwach (-), nachsichtig (-) | 237 | 261 | |
| mjehkołopjenity, mjehkołopjenaty, mjehkołopješkaty, mjehkolisćity, mjehkolisćojty, mjehkolistny | weichblättrig | 237 | ||
| młody | jung, jugentlich | 242 | 263 | |
| mokry | naß, angetrunken (-), benebelt (-) | 246 | 266 | |
| nadpłódny | epigynisch bot. | 260 | ||
| nahi | nackt, bloß, blank, kahl | 262 | 279 | |
| našćěpany | fiederspaltig | 277 | ||
| pakićojty | rispig | 2/194 | ||
| pjećčłončny | fünfgliederig | 324 | ||
| pjećdźělny | fünfteilig | 324 | ||
| pjećhranity | fünfkantig | 324 | 332 | |
| pjećróžkate | fünfeckig | 333 | ||
| pjelsćojty | Filz-, haarig / filzig | 325 | 333 | 1/385 |
| pjerity | gefiedert | 327 | 334 | 1/429 |
| prózdny, prózny | leer, müßig, überflüssig (-), hohl, nichtig (-) | 391 | 376 (1.) | |
| přepłódny | sehr fruchtbar | 411 | ||
| přezymowacy, přezymowaty | überwinternd, ausdauernd | 422 | ||
| přezymski | Winter-, winterlich | 422 | 394 | |
| přimowaty | rankend | 430 | ||
| runy | eben, gleich (-), gerade, senkrecht (-) | 495 | 442 | |
| seršćowy, seršćaty, seršćojty, seršćowaty, seršćikaty, seršćikojty | Borsten- (1.), borstig (2.), borstenhaarig | 511 | 454 (1.,2.) | |
| słódkohóŕki [dźensniši słódkohórki] | bittersüß | 526 | 462 | |
| so sćeńšić (so sćeńši) | sich verjüngen (verjüngt) | |||
| stołpikaty | gestielt | |||
| sydomdźělny | siebenteilig | 581 | ||
| sydomhranity | siebenkantig | 581 | ||
| syrje jědźny | roh eßbar | |||
| šwižny | schlank, biegsam (-), elastisch (-) | 611 | 511 | |
| třikřidłaty | dreiflügelig | 628 | ||
| třiłopjenaty, třiłopješkaty | dreiblättrig | 628 | 527 | |
| třilětny | dreijährig | 628 | 527 | |
| třirjadny | dreireihig | 628/629 | ||
| twjerdy | hart, fest, stark, streng, unempfindlich, unbeugsamen Sinnes | 634 | 529 (1.,2.,4.) | |
| wjacybarbny, wjacybarbity [dźensniši wjacebarbny] | mehrfarbig | 654 | 542 | |
| wjacyčłónčny | mehrgliedrig | 654 | ||
| wjacydźělny [dźensniši wjacedźělny] | mehrteilig | 654 | 542 | |
| wjacylětny, wjacylětni [dźensniši wjacelětny] | mehrjährig | 654 | 542 | |
| wjadły | welk | 655 | ||
| wjelebarbity, wjelebarbny, wjelebarbaty | vielfarbig | 658 | 544 | |
| wjeledźělny | vielteilig | 658 | 544 | |
| wjelehałžaty, wjelehałužaty, wjelehałkaty | vielästig | 658 | ||
| wjelekćěwny | vielblumig, vielblütig | 658 | ||
| wjelekłósny, wjelekłóskaty | vielährig | 658 | ||
| wjelelětny | vieljährig / langjährig | 658 | 544 | |
| wjelełopjenaty, wjelełopješkaty | vielblättrig | 658 | ||
| wjelezornity | vielsamig | 659 | ||
| wopakjejkojty | verkehrteiförmig | 704 | ||
| wótry | scharf, / +grell, +spitz | 736 | 582 | |
| zelišćowy | krautig; Kraut- | 652 | 1/590 | |
| zarězany resp. zarěznjeny[2] | eingeschnitten | 851 | ||
| zubaty | großzähnig, gezähnt / gezahnt, gezähnt | 911 | 665 | 1/457 |
Barby
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Barba
| Serbska forma | Němska forma | Kral | PrP |
|---|---|---|---|
| barbity | Farb(e)-, farbenreich, farbig, koloriert / bunt, Bunt- | 4 | 36 (3.) |
| barbny | Farbe-, farbig | 4 | 36 |
| beige | beige | 38 | |
| běłki | fein weiß, zart weiß | 6 | 40 (2.) |
| běły | weiß | 7 | 40 |
| blakaty | fleckig, gefleckt, bunt | 11 | 46 (1.,2.) |
| bruny | braun | 20 | 55 |
| čerwjenkojty, čerwjenojty | rötlich | 36 | 67 |
| čerwjeny | rot | 37 | 67 |
| čorkowy, čorkaty, čorkojty, čworkowy, čworkaty, čworkojty | Dotter-, dottergelb | 41 | |
| čorny | schwarz | 42 | 71 |
| čornzelenkojty, čornobruny, čornomódry, čornošěry | schwarzgrün, schwarzbraun, schwarzblau, schwarzgrau | 41 | 71 (2.,4.) |
| ćěmno-módry, ćěmno-šěry, ćěmno-zeleny, ćěmno-žołty | dunkelblau, dunkelgrau, dunkelgrün, dunkelgelb | 31 | |
| ćmowobruny | dunkelbraun | 77 | |
| ćmowočerwjeny | dunkelrot | 77 | |
| ćmowomódry | dunkelblau | 77 | |
| ćmowošěry | dunkelgrau | 33 | |
| ćmowozeleny | dunkelgrün | 77 | |
| ćmowožołty | dunkelgelb | 77 | |
| jasnoběły, jasnočerwjeny, jasnomódry, jasnošěry, jasnozeleny, jasnožołty | hellweiß, hellrot, hellblau, hellgrau, hellgrün, hellgelb | 129 | 176 (3.,5.) |
| módry (módrokćěwny) (módrokwětkaty) | blau (mit blauen Blüten) (mit blauen Blumen) | 245 | 266 |
| módroswětły | hellblau | 245 | |
| módrošěry | blaugrau | 245 | |
| nažołć adv. | gelblich | 281 | 293 |
| nažołty | gelblich | 281 | |
| pisany | geschrieben, bunt(farbig) | 320 | 331 |
| pjećbarbny | fünffarbig | 324 | |
| płowy | fahl(gelb) | 334 | 336 |
| pomódry | bläulich | 359 | 354 |
| purpurčerwjeny | purpurrot | 409 | |
| róžojty | Rosen-, rosenfarben, -rot / rosig; rosa, rosafarben | 490 | 439 |
| slěbroběły | silberweiß | 522 | 464 |
| swětłobruny | hellbraun | 575 | 493 |
| swětłomódry | lasurblau / hellblau | 575 | 493 |
| sywy, sywikojty | grau, wasserblau, -farben, -farbig, meergrün | 585 | 498 (1.,2.) |
| šěroběły | grauweiß | 592 | 502 |
| šěrobruny | graubraun | 592 | |
| šěrojty | etwas grau / gräulich | 592 | 502 |
| šěromódry | graublau | 592 | 502 |
| šěry | grau | 592 | 502 |
| wodojasny | wasserhell, wasserklar | 689 | 558 (2.) |
| wolijobarbny | ölfarben, ölfarbig | 699 | |
| zeleny | grün | 880 | 652 |
| złoty | Gold-, golden, goldig | 898 | 658 |
| žołty | gelb | 938 | 675 |
Městna
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Krajiny
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]| Serbska forma | Němska forma | Kral | PrP | DOW |
|---|---|---|---|---|
| bahnišćo | sumpfiger Ort, Sumpfporst / Sumpfgebiet, Moorgebiet | 3 | 34 | |
| bahno | Sumpf, Morast, Schlamm, Heide, Erika / +Moor | 3 | 34 (1.) | |
| Błóta | Spreewald | 12, 943 | 45 | |
| doł | Tal | 56 | 91 | |
| dolina | Talgegend / Tal, Talung; Senke | 56 | 92 | |
| hat | Teich, Reiherdamm (-) | 100 | 140 | |
| hory | Gebirge | 113 | ||
| husć, husćina | Dickicht | 123 | 157 | |
| jězor | See, Pfuhl (-) | 136 | 180 | |
| keŕčina [dźensniši kerčina] | Strauchwerk, Gesträuch / +Gebüsch | 147 | 191 | 1/426, 1/452 |
| kerčinowa kroma | Gebüschsaum | (1/426) + 2/212 | ||
| krajina / +(rěčna krajina) +(horinska krajina) | Gegend, Landschaft, Provinz (-), Gebiet (-) / +Gelände / +(Flußlandschaft; Sprachlandschaft) +(Gebirgslandschaft) | 173 | 214 | |
| kroma | Rand, Schwarte (-), Borte (-), Litze (-) / +Kante | 177 | 217 | |
| łuh | Sumpf (-), Moor, Lauge (-), Beize (-), Pottasche (-), Gerberlohe (-) / +Luch, +Bruch | 221 | 230 | |
| łuka | Wiese | 221 | 230 | |
| lěs | Busch (-), Wald, Forst | 206 | 235 | |
| mokrišćo | nasse Stelle | 246 | ||
| mokřina | nasse Stelle (mit Gestrüpp bewachsen), Feuchtigkeit | 246 | ||
| morjo | Meer, See | 247 | 268 | |
| pastwa | Weide, Hutung (-), Trift (-) | 315 | 324 | |
| podoł | Bergtal | 342 | ||
| přesyp | Laguneninsel | 417 | ||
| přibrjóh | Strand, Küstenland (-), Vorstrand (-) / +Küste | 424 | 395 | |
| pusćina | Wüste(nei), verwüstete Gegend, Ort der Verwüstung (-) | 447 | 409 | |
| rěčny brjóh | Bachufer | 1/162 | ||
| słanjowa łuka | Streuwiese | 2/321 | ||
| trawnik | Graskammer / Rasen | 620 | 522 | |
| trawnišćo | Grasplatz / Grasfläche | 620 | 522 | |
| woda | Wasser | 688 | 558 | |
| wodźizna [dźensniši wodźizny plt.] | Gewässer | 691 | 559 | |
| wotwis | Abhang | 740 | ||
| wukosa | Böschung | 769 |
Pódy
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]| Serbska forma | Němska forma | Kral | PrP |
|---|---|---|---|
| bahnowizna | Brucherde, Modererde | 34 | |
| hlina / +(běła hlina) | Lehm(boden), Erdboden (-) / +(Ton) | 104 | 146 |
| kamjeń | Stein | 141 | 184 |
| pěsk | Sand | 317 | 328 |
| rola | Acker(erde (-)) / +(Acker)boden | 465 | 425 |
| skała | Fels, Felsen, Steinbruch / +Klippe | 512 | 457 |
| skalina | felsiger Boden, felsiges Land, Felsgrund, -masse, -gebilde, Felsgestein, Klippe | 511 | 457 (2.) |
| šćěpjel | Schiefer | 588 | 500 |
| wapno | Kalk | 140 (kalk), 640 | 535 |
Wuměnjenje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]| Serbska forma | Němska forma | Kral | PrP |
|---|---|---|---|
| ćopłosć | Wärme, Temperatur (-) | 33 | 77 |
| ćoplina | Wärme, Temperatur | 33 | |
| ćoplišćo | warmer Ort, warmes Plätzchen, Fleckchen | 33 | |
| mjerzlina | Frost | 239 | |
| mróz | Frost, Reif, Schauer (-) | 250 | 270 |
| sćěń, sćěn, sćin | Schatten | 506, 507 | 450 (3.) |
| słónco | Sonne | 527 | 463 |
| włóžny | feucht, näßlich, zähe | 665 | 546 (1.) |
| zmjerzk | Frost | 901 | 660 |
Wobeńdźenje cuzych słowow
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]| Cuze słowo | Hornjoserbske słowo | Delnjoserbske słowo |
|---|---|---|
| kreěrować | wutworić | napóraś |
| kreěrowane | wutworjene | napórane |
| kompjuter, computer | ličak | licak |
| redig(ěr)ować | wobdźěłać | wobźěłaś |
Chemija
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Po diskusiji z wužiwarjom Michawiki:
- Schalenmodell - skorpiznowy model
- L-Schale - L-skorpizna
- Wassergefährdungsklasse - klasa wohroženja wody
- Treibhauspotenzial - parnišćowy potencial; synonym: CO2-ekwiwalent
- Standardbildungsenthalpie - standardna entalpija tworjenja
- Halbmetall - połkow
- Nichtmetall - njekow
- Metall - kow
- Edelgas - drohopłun
- Übergangsmetall - přechadźacy kow
- Alkalimetall - alkaliski metal/kow
- Erdalkalimetal - kow alkaliskich zemicow
zemski alkaliski metal/kow - Actinoide - aktinoidy
- Lanthanoide -lantanoidy
- Erdhülle - zemska wobalka (čěsce zemský obal)
- Halbwertszeit - połčas rozpada (čěsce poločas rozpadu)
- Austrittsarbeit - wustupne dźěło (čěsce výstupní práce)
- stechend riechendes (Gas) - wótrje wonjacy (płun)
Fizika
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Po diskusiji z wužiwarjom Michawiki:
- Verdampfungswärme - wuparna ćopłota, wuparjenska ćopłota (čěsce výparné teplo)
Matematika
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Po diskusiji z wužiwarjom Michawiki:
- Ganzzahl - cyła ličba, cyłoličba (čěsce celé číslo, pólsce liczba całkowita, słowaksce celé číslo)
Njebjeske strony
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]| de | hsb | dsb |
|---|---|---|
| Norden | sewjer (połnóc) | pódpołnoc, połnoc |
| nördlich | sewjerny, połnócny | pódpołnocny, połnocny |
| Süden | juh, połdnjo | pódpołdnjo, połudnjo |
| südlich | južny (połodniši [zestarjeny]) | pódpołdnjowy, południski |
| Osten | wuchod, ranje | pódzajtšo |
| östlich | wuchodny, rańši, narańši | pódzajtšny |
| Westen | zapad, wječor, nawječor | pódwjacor |
| westlich | zapadny, wječorny | pódwjacorny |
| Zestajene formy | ||
| Nordosten | sewjerowuchod (dołhe ranje [zestarjeny]) | dłujke zajtšo |
| nordöstlich | sewjerowuchodny (dołhorańši [zestarjeny]) | dłujkozajtšny |
| Nordwesten | sewjerozapad (dołhi wječor [zestarjeny]) | dłujki wjacor |
| nordwestlich | sewjerozapadny (dołhowječorny [zestarjeny]) | dłujkowjacorny |
| Südosten | juhowuchod (krótke ranje [zestarjeny]) | krotke zajtšo |
| südöstlich | juhowuchodny (krótkorańši [zestarjeny]) | krotkozajtšny |
| Südwesten | juhozapad (krótki wječor [zestarjeny]) | krotki wjacor |
| südwestlich | juhozapadny (krótkowječorny [zestarjeny]) | krotkowjacorny |
Nóžki
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- ↑ soblex.de
- ↑ Diskusija z wužiwarjom:Michawiki#Botaniski terminus, jako přełožk za eingebuchtet w sadźe Kronblätter tief eingebuchtet