Brunicowa jama Wjelcej-juh
.jpg)
Brunicowa jama Wjelcej-juh (němsce Tagebau Welzow-Süd) je wotkryta brunicowa jama zapadnje Grodka w Delnjej Łužicy, kotraž so wot firmy Lausitz Energie Bergbau AG (LEAG) wobhospodarja. Wona bu pomjenowana po bliskim městačku Wjelcej a je jedna ze štyrjoch hišće aktiwnych brunicowych jamow we Łužiskim brunicowym rewěrje. Wjelčanska jama zastaruje milinarnju Čorna Pumpa z brunicu.
We Wjelčanskej jamje wudobywa so brunica z dźesać do šěsnaće metrow šěrokeje woršty, kotraž nadeńdźe so 90 do 130 metrow pod zemi. Planowana doba wudobywanja saha něhdźe hač do lěta 2040, jeli so wot LEAG požadane wotbagrowanje při južnej kromje jamy ležaceje wsy Prožym přizwola.
Geografija
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Aktiwna jama rozpřestrěwa so we wokrjesu Sprjewja-Nysa mjez Grodkom na wuchodźe a Wjelcej na zapadźe a słuša do teritorijow wobeju městow kaž tež zdźěla do teritorija města Drjowk a gmejny Nowe Wiki. Hižo rekultiwěrowane płoniny we wuchodnym dźělu słušeja do Grodka.
Stawizny
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Z prěnjeje brunicoweje woršty wudobywachu hižo w 19. lětstotku wuhlo z podkopkow, zdźěla njepřizjewjenych. Prěnja wotkryta jama bě „Clara I“, kotraž dźěłaše wot lěta 1866.
W lěće 1957 zahajichu prěnje trjebjenja a planěrowanja za dźensnišu jamu; 1959 započa wotwódnjenje terena. Poprawne wotkryće Wjelčanskeje jamy zahaji so 19. nowembra 1962 a 14. nowembra 1966 wudobywachu z njeje prěnju brunicu za płunowy kombinat Čorna Pumpa.
Dnja 13. meje 2016 wobsadźi wjace hač 1600 aktiwistow pod hesłom „Ende Gelände“ brunicowu jamu a blokěrowachu wudobywanje wuhla.
Za jamu wotbagrowachu hač do lěta 2011 cyłkownje 17 wjeskow, w kotrychž so zdźěla hišće hač k wotbagrowanju serbsce rěčeše: Bukow (1985), Bukowk (1988), Dolań (1989), Gižkojce (2001), Górki (1980), Gózdź a Haidemühl (1969/2004), Chusej (1995), Jaseń (1973), Josephsbrunn (1978), Klěšnik (1993), Lutoboŕ (zdźěla; 1976), Radojz (1986), Rajc (1978), Tšadow (1984), Tšuckojce (1988) a Zagroda (2001). Z tutych wsow přesydlichu so po hamtskich ličbach znajmjeńša 3200 wosobow, při čimž wopušći wjele – wosebje w NDRskich časach – swoju wjes hižo do oficielneho přesydlenja a so tuž sobu njeličachu.
Wotkazaj
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Commons: Brunicowa jama Wjelcej-juh – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow