Kóčki: Rozdźěl mjez wersijomaj

Wotkazy wobdźěłać
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije
Stawizny wersijow interaktiwnje přepytać
← Předchadna změnaPřichodna změna →
Inhalt gelöscht Inhalt hinzugefügt
WizuelnyWikitekst
ChuispastonBot (diskusija | přinoški)
1.555 Bearbeitungen
S r2.7.1) (bot přidał: zu:Felidae
dodawk, korektura
Rjadka 1: Rjadka 1:
{{Tutón nastawk|tekst=wopisuje swójbu kóčkow. Wo domjacym zwěrjeću hlej [[Domjaca kóčka]].}}
{{Infokašćik zwěrjo
{{Infokašćik zwěrjo
|mjeno=Kóčki
|mjeno=Kóčki
Rjadka 16: Rjadka 17:
'''Kóčki''' (''Felidae'') su swójba [[Rubježne zwěrjata|rubježnych zwěrjatow]] (''Carnivora'').
'''Kóčki''' (''Felidae'') su swójba [[Rubježne zwěrjata|rubježnych zwěrjatow]] (''Carnivora'').


== Klasifikacija ==
== Systematika ==
Rozeznawaju znajmjeńša 37 družinow kóčkow, kotrež w ćělnym twarje relatiwnje podobne su a wonkownje předewšěm w barbjenju a wulkosći wariěruja. Jeničce gepard so wotchiluje to nastupajo jasnišo wot druhich kóčkow. Jednotny ćělny twar wobćežuje rozrjadowanje swójby na zakładźe morfologiskich kriterijow. Tradicionelnje buchu tři žiwe podswójby, [[wulke kóčki]], [[małke kóčki]] a [[gepard]]y rozeznawane.<ref name="Sunquist & Sunquist">Sunquist, M. E. & Sunquist, F. C. (2009) ''Family Felidae (Cats).'' (pp. 54-168). In: Wilson, D. E., Mittermeier, R. A., (Hrsg.). ''Handbook of the Mammals of the World. Volume 1: Carnivores.'' Lynx Edicions, 2009. ISBN 978-84-96553-49-1</ref> Dalšu podswojbu, kotraž dźensa je wotemrěta, předstaja [[Säbelzahnkatzen]]. K Säbelzahnkatzen buchu prěnjotnje tež [[Metailurini]] ličene, kotrež dźensa často k felinym kóčkam liča.
* Podswójba '''małe kóčki''' (''Felinae'')
[[Dataja:Caracal.jpg|thumb|[[Karakal]]]]
⚫
** Ród ''Felis''
[[Dataja:Wildkatze.jpg|thumb|[[Dźiwja kóčka]]]]
⚫
*** [[kóčka dźiwa]] (''Felis silvestris'')
[[Dataja:Margaykat Leopardus wiedii.jpg|thumb|[[Langschwanzkatze]]]]
**** [[kóčka domjaca]] (''Felis silvestris, f. catus'')
[[Dataja:Lynx de Sibérie Thoiry 1981.jpg|thumb|[[Euraziski rys]]]]
⚫
*** [[kóčka šěra]] (''Felis bieti'')
[[Dataja:Cougar_sitting.jpg|thumb|[[Puma]]]]
*** [[kóčka bažinná]] (''Felis chaus'')
[[Dataja:Lion Zoo.JPG|thumb|[[Law]]]]
*** [[kóčka pouštní]] (''Felis margarita'')
Přez wuwiću molekulargenetiskich metodow, z kotrychž so pomocu DNA-sekwency přirunać móžeja, bu póznawane, zo starodawne trojodźělenje kóčkow woprawdźite poměry přiwuznośce njewotražuje.<ref name="Sunquist & Sunquist"/> Tež jeli na [[Kladistika|monofyliju]] (wšě podskupiny pochadźeja wot jedneje pochadneje formy) kóčkow lědma eksistuja dwěle, je pak znutřkowna systematika kóčkow spochi dwělomna. Sćěhowace rody a družiny so ke kóčkam liča:<ref name="msw05">D.E. Wilson und D.M. Reeder: [http://www.bucknell.edu/msw3/browse.asp?id=14000003 ''Mammal Species of the World'']. Johns Hopkins University Press, 2005, ISBN 0-8018-8221-4</ref>
*** [[kóčka černonohá]] (''Felis nigripes'')
** Ród ''Otocolobus''
* Ród ''Acinonyx''
⚫
** [[Gepard]]<ref>{{Prawopisny2005|strona=133}}</ref><ref>{{boehmak|titul= Gepard}}</ref> (''Acinonyx jubatus'')
*** [[manul]] (''Otocolobus manul'')
** Ród ''Catopuma''
* Ród ''Caracal''
*** [[kóčka bornejská]] (''Catopuma badia'')
** [[Karakal]] (''Caracal caracal'')
⚫
* Ród ''Pardofelis''
⚫
*** [[kóčka Temminckova]] (''Catopuma temminckii'')
⚫
** [[Marmorowa kóčka]] (''Pardofelis marmorata'')
⚫
** Ród ''Profelis''
*** [[kóčka zlatá]] (''Profelis aurata'')
** [[Bornejska kóčka]] (''Pardofelis badia'')
⚫
** [[Aziska złota kóčka]] (''Pardofelis temminckii'')
⚫
** Ród ''Prionailurus''
⚫
* Ród ''Felis''
⚫
*** [[kóčka bengálská]] (''Prionailurus bengalensis'')
*** [[kóčka plochočelá]] (''Prionailurus planiceps'')
** [[Šěra kóčka]] (''Felis bieti'')
*** [[kóčka cejlonská]] (''Prionailurus rubiginosus'')
** [[kóčka bažinná]]?? (''Felis chaus'')
*** [[kóčka rybářská]] (''Prionailurus viverrinus'')
** [[Manul]] (''Felis manul'')
⚫
** [[Pěskowa kóčka]] (''Felis margarita'')
⚫
** Ród [[rys]]<ref>{{Prawopisny2005|strona=443}}</ref><ref>{{boehmak|titul= Luchs}}</ref> (''Lynx'')
*** [[Kanadiski rys]] (''Lynx canadensis'')
** [[Čornonohowa kóčka]] (''Felis nigripes'')
** [[Dźiwja kóčka]] (''Felis silvestris''), inkluziwnje [[domjaca kóčka]] (''Felis silvestris catus'')
*** [[Euraziski rys]] (''Lynx lynx'')
* Ród ''Leopardus''
*** [[Pardelowy rys]] (''Lynx pardinus'')
*** [[Čerwjeny rys]] (''Lynx rufus'')
** [[Pampowa kóčka]] (''Leopardus colocolo'')
⚫
** [[Geoffroyi-kóčka]] (''Leopardus geoffroyi'')
⚫
** Ród ''Caracal''
*** [[karakal]] (''Caracal caracal'')
** [[Chilska kóčka]] (''Leopardus guigna'')
** [[Hórska kóčka]], tež '''Andska kóčka''' (''Leopardus jacobita'')
** Ród ''Leptailurus''
*** [[serval]] (''Leptailurus serval'')
** [[Ocelot]] (''Leopardus pardalis'')
⚫
** [[Tigrowa kóčka]] (''Leopardus tigrinus'')
** Ród ''Herpailurus''
** [[Margaj]], tež '''Dłohowopušowa kóčka''' (''Leopardus wiedii'')
⚫
*** [[jaguarundi]] (''Herpailurus yaguarondi'')
** Ród ''Oncifelis''
* Ród ''Leptailurus''
*** [[kóčka pampová]] (''Oncifelis colocolo'')
** [[Serwal]] (''Leptailurus serval'')
⚫
* Ród [[Rys]]<ref>{{Prawopisny2005|strona=443}}</ref><ref>{{boehmak|titul= Luchs}}</ref> (''Lynx'')
⚫
*** [[kóčka slaništní]] (''Oncifelis geoffroyi'')
*** [[kóčka tmavá]] (''Oncifelis guigna'')
** [[Kanadiski rys]] (''Lynx canadensis'')
** Ród ''Oreailurus''
** [[Euraziski rys]] (''Lynx lynx'')
*** [[kóčka horská]] (''Oreailurus jacobita'')
** [[Pardelowy rys]] (''Lynx pardinus'')
** Ród ''Leopardus''
** [[Čerwjeny rys]] (''Lynx rufus'')
⚫
* Ród ''Prionailurus''
⚫
*** [[ocelot velký]] (''Leopardus pardalis'')
*** [[ocelot stromový]] (''Leopardus tigrinus'')
** [[Bengalska kóčka]] (''Prionailurus bengalensis'')
*** [[margay]] (''Leopardus wiedii'')
*** [[Iriomote-kóčka]] (''Prionailurus bengalensis iriomotensis'')
** [[Płonohłowna kóčka]] (''Prionailurus planiceps'')
⚫
** Ród ''Puma''<ref>{{Prawopisny2005|strona=408}}</ref><ref>{{boehmak|titul= Puma}}</ref>
*** [[puma americká]] (''Puma concolor'')
** [[Zerzawa kóčka]] (''Prionailurus rubiginosus'')
⚫
** [[Rybarska kóčka]] (''Prionailurus viverrinus'')
⚫
** Ród ''Pardofelis''
⚫
* Ród ''Profelis''
⚫
*** [[kóčka mramorovaná]] (''Pardofelis marmorata'')
⚫
** [[Złota kóčka]] (''Profelis aurata'')
⚫
** Ród ''Neofelis''
*** [[levhart obláčkový]] (''Neofelis nebulosa'')
* Ród [[Puma (ród)]] (''Puma'')
⚫
** [[Puma]]<ref>{{Prawopisny2005|strona=408}}</ref><ref>{{boehmak|titul= Puma}}</ref> (''Puma concolor'')
⚫
** [[Jaguarundi]] (''Puma yaguarondi'')
⚫
* Ród ''Neofelis''
** [[levhart obláčkový]] (''Neofelis nebulosa'')
⚫
* Ród ''Panthera''
⚫
** [[Law]]<ref>{{Prawopisny2005|strona=232}}</ref><ref>{{boehmak|titul= Löwe}}</ref> (''Panthera leo'')
⚫
** [[Jaguar]]<ref>{{Prawopisny2005|strona=174}}</ref><ref>{{boehmak|titul= Jaguar}}</ref> (''Panthera onca'')
⚫
** [[Leopard]]<ref>{{Prawopisny2005|strona=233}}</ref><ref>{{boehmak|titul= Leopard}}</ref> (''Panthera pardus'')
⚫
** [[Tiger]]<ref>{{Prawopisny2005|strona=517}}</ref><ref>{{boehmak|titul= Tiger}}</ref> (''Panthera tigris'')
** [[Irbis]], tež '''Sněhowy leopard''' (''Pathera uncia'')


* Podswójba '''wulke kóčki''' (''Pantherinae'')
⚫
** Ród ''Uncia''
*** [[irbis]] (''Uncia uncia'')
** Ród ''Panthera''
⚫
*** [[law]]<ref>{{Prawopisny2005|strona=232}}</ref><ref>{{boehmak|titul= Löwe}}</ref> (''Panthera leo'')
⚫
*** [[tiger]]<ref>{{Prawopisny2005|strona=517}}</ref><ref>{{boehmak|titul= Tiger}}</ref> (''Panthera tigris'')
⚫
*** [[leopard]]<ref>{{Prawopisny2005|strona=233}}</ref><ref>{{boehmak|titul= Leopard}}</ref> (''Panthera pardus'')
⚫
*** [[jaguar]]<ref>{{Prawopisny2005|strona=174}}</ref><ref>{{boehmak|titul= Jaguar}}</ref> (''Panthera onca'')
* Podswójba '''Gepardi''' (''Acinonychinae'')
** Ród ''Acinonyx''
⚫
*** [[gepard]]<ref>{{Prawopisny2005|strona=133}}</ref><ref>{{boehmak|titul= Gepard}}</ref> (''Acinonyx jubatus'')


<!-- Štó ma žórła za to?
* † Podswójba '''šavlozubí tygři''' (''Machairodontinae'')
* † Podswójba '''šavlozubí tygři''' (''Machairodontinae'')
** Ród ''[[Smilodon]]''
** Ród ''[[Smilodon]]''
Rjadka 89: Rjadka 90:
** Ród ''[[MachaiRódus]]''
** Ród ''[[MachaiRódus]]''
** Ród ''[[Xenosmilus]]''
** Ród ''[[Xenosmilus]]''
-->

== Noty ==
== Nóžki ==
{{referency|2}}
{{referency|2}}


Wersija wot 16. nowembra 2011, 13:26

 Tutón zapisk wopisuje swójbu kóčkow. Wo domjacym zwěrjeću hlej Domjaca kóčka.
Kóčki
Euraziski rys (Lynx lynx)
systematika
domena Eukaryoty
swět Zwěrina
nadrjadownja: (Gnathostomata)
rjadownja: Cycaki (Mammalia)
podrjadownja: (Eutheria)
rjad: Rubježne zwěrjata (Carnivora)
nadswójba: (Feloidea)
swójba: Kóčki
wědomostne mjeno
Felidae
Fischer (1817)
Wobdźěłać
p • d • w

Kóčki (Felidae) su swójba rubježnych zwěrjatow (Carnivora).

Systematika

Rozeznawaju znajmjeńša 37 družinow kóčkow, kotrež w ćělnym twarje relatiwnje podobne su a wonkownje předewšěm w barbjenju a wulkosći wariěruja. Jeničce gepard so wotchiluje to nastupajo jasnišo wot druhich kóčkow. Jednotny ćělny twar wobćežuje rozrjadowanje swójby na zakładźe morfologiskich kriterijow. Tradicionelnje buchu tři žiwe podswójby, wulke kóčki, małke kóčki a gepardy rozeznawane.[1] Dalšu podswojbu, kotraž dźensa je wotemrěta, předstaja Säbelzahnkatzen. K Säbelzahnkatzen buchu prěnjotnje tež Metailurini ličene, kotrež dźensa často k felinym kóčkam liča.

Karakal
Dźiwja kóčka
Langschwanzkatze
Euraziski rys
Puma
Law

Přez wuwiću molekulargenetiskich metodow, z kotrychž so pomocu DNA-sekwency přirunać móžeja, bu póznawane, zo starodawne trojodźělenje kóčkow woprawdźite poměry přiwuznośce njewotražuje.[1] Tež jeli na monofyliju (wšě podskupiny pochadźeja wot jedneje pochadneje formy) kóčkow lědma eksistuja dwěle, je pak znutřkowna systematika kóčkow spochi dwělomna. Sćěhowace rody a družiny so ke kóčkam liča:[2]


Nóžki

  1. ↑ 1,0 1,1 Sunquist, M. E. & Sunquist, F. C. (2009) Family Felidae (Cats). (pp. 54-168). In: Wilson, D. E., Mittermeier, R. A., (Hrsg.). Handbook of the Mammals of the World. Volume 1: Carnivores. Lynx Edicions, 2009. ISBN 978-84-96553-49-1
  2. ↑ D.E. Wilson und D.M. Reeder: Mammal Species of the World. Johns Hopkins University Press, 2005, ISBN 0-8018-8221-4
  3. ↑ Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 133.
  4. ↑ W internetowym słowniku: Gepard
  5. ↑ Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 443.
  6. ↑ W internetowym słowniku: Luchs
  7. ↑ Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 408.
  8. ↑ W internetowym słowniku: Puma
  9. ↑ Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 232.
  10. ↑ W internetowym słowniku: Löwe
  11. ↑ Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 174.
  12. ↑ W internetowym słowniku: Jaguar
  13. ↑ Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 233.
  14. ↑ W internetowym słowniku: Leopard
  15. ↑ Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 517.
  16. ↑ W internetowym słowniku: Tiger

Eksterne wotkazy

Commons
Commons
Hlej wotpowědne dataje we Wikimedia Commons:
Kóčki
Móžeš slědowace polěpšić:

Jeli sy jedyn z mjenowanych njedostatkow skorigował(a), wotstroń prošu potrjecheny parameter předłohi {{Předźěłuj}}. Podrobnosće namakaš w dokumentaciji.


Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije