Nalětni hórkowc
| |
| Nalětni hórkowc (Gentiana verna) | |
| systematika | |
|---|---|
| Domena | Eukaryoty |
| Swět | Rostlinstwo |
| Asteridy Euasteridy I | |
| rjad: | (Gentianales) |
| swójba: | Hórkowcowe rostliny (Gentianaceae) |
| ród: | Hórkowc[1][2] (Gentiana) |
| družina: | Nalětni hórkowc |
| wědomostne mjeno | |
| Gentiana verna | |
| L. | |
Nalětni hórkowc (Gentiana verna) je rostlina ze swójby hórkowcowych rostlinow (Gentianaceae).
Wopis
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Nalětni hórkowc je trajne zelo, kotrež docpěwa wysokosć wot 15 cm (5-20cm). Rostlina ma jara krótke łopjenowe stołpiki.
Stołpiki su zrunane.
Łopjena
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Spódnje łopjena su šěroko lancetojte, wótre, docpěwaja dołhosć wot 3 cm, a nimo toho su wjetše hač mało stołpikatych łopjenow a na kromje najčasćišo papilosne. Wone wutworu rozetu. Stołpikowe łopjena su mjeńše.
Kćenja
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Kćěja wot měrca hač do junija (awgusta). Kćenja docpěwaja dołhosć wot 2 hač do 3 cm. Keluch je na kromje šwižnje pjerjojty. Króna je ćmowomódra a ma chětro šěroku rołku a rozšěrjene kónčki. Kćěje druhdy w pózdnjej nazymje druhi raz. Jich póžěrk je běły.
Běła pěsta kćenjowy zachod zatyka tak, zo jenož dnjowniki z dołhim rydleškom móžeja hač do nektara docpěć.
Za čas špatneho wjedra abo temperaturow pod 10° C kćenja zawrjene wostanu.
Stejnišćo
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Nalětni hórkowc rosće na skalnje drjebiznje, suchich trawach a płonych bahnach; na wapnu.
Rozšěrjenje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Nalětni hórkowc je w horinach srjedźneje a južneje Europy rozšěrjeny, při čimž wot Irskeje hač do Ruskeje wustupuje.
Wužiwanje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Nóžki
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- ↑ Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1stronje 118, 151.
- ↑ W internetowym słowniku: Enzian
Žórła
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Botanica, Einjährige und mehrjährige Pflanzen, Über 2000 Pflanzenporträts, ISBN 978-3-8331-4469-1, strona 369 (němsce)
- Schauer - Caspari: Pflanzenführer für unterwegs, ISBN 978-3-8354-0354-3, 2. nakład, 2008, strona 284 (němsce)
- Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, strona 208 (němsce)
- Brankačk, Jurij: Wobrazowy słownik hornjoserbskich rostlinskich mjenow na CD ROM. Rěčny centrum WITAJ, wudaće za serbske šule. Budyšin 2005.
- GU Naturführer Blumen, ISBN 3-7742-1507-3, stronje 14-15
- Kubát, K. (Hlavní editor): Klíč ke květeně České republiky. Academia, Praha (2002)
- Lajnert, Jan: Rostlinske mjena. Serbske. Němske. Łaćanske. Rjadowane po přirodnym systemje. Volk und Wissen Volkseigener Verlag Berlin (1954)
- Rězak, Filip: Němsko-serbski wšowědny słownik hornjołužiskeje rěče. Donnerhak, Budyšin (1920)
