Žórłowy tekst za Kyriliski alfabet sej wobhladać

{{Infokašćik pismo
|mjeno       = Kyriliski alfabet
|typ         = Alfabet
|typedesc    =
|doba        = wot srjedźišća 10. lětstotka
|rěče        =
|fam1        = [[Feniciske pismo]]
|fam2        = [[Grjekski alfabet]]
|fam3        = [[Glagolitiske pismo]]
|wunamakar   =
|sotrowe     =
|wotwodźene  = 
|přiwuzne    =  [[Łaćonski alfabet]]<br />[[Koptiske pismo]]<br />[[Armenski alfabet]]<br /> [[Glagolitiske pismo]]
|přikład     = Cyrillicalphabet.jpg
|wulkosć     = 280px
|unicode     =
* U+0400–U+052F
* U+2DE0–U+2DFF
* U+A640–U+A69F
|iso15924    = Cyrl
}}

[[Wobraz:Cyrillic_Europe.PNG|thumb|240px|Rozšěrjenje kyriliskeho alfabeta w europskich statach:
{{legenda|#ff0000|jako jeničke pismo [[hamtska rěč|hamtskeje rěče]]}}
{{legenda|#ff8080|pódla łaćonskeho pisma}}
(W šrafěrowanych teritorijach je wjace hamtskich rěčow, kotrež so zdzěla kyrilisce njepisaja.)]]
[[Dataja:Birch_bark_alphabet_of_Novgorod.jpg|thumb|240px|[[wopisma na brězowych skorach|alfabet na brězowych skorach]] z [[Wjelikij Nowgorod|Nowgoroda]]]]

'''Kyriliski alfabet''' (tež ''cyriliski'') je [[alfabet]], kotryž so wužiwa zwjetša – ale nic jenož – wot [[słowjanske rěče|słowjanskich]] rěčow, z kotrychž je [[rušćina]] najbóle rozšěrjena. Kyrilišćinu wužiwaja nimo toho wjele mjeńšinowych rěčow [[Ruska|Ruskeje]] kaž tež [[ukrainšćina]], [[běłorušćina]], [[bołharšćina]], [[kazachšćina]], [[makedonšćina]], [[mongolšćina]] a [[serbišćina]] (nimo łaćonšćiny). 

Wot přistupa Bołharskeje do [[Europska unija|Europskeje unije]] je kyriliski alfabet jedyn z třoch oficialnych alfabetow w EU.

Za čas [[Sowjetski zwjazk|Sowjetskeho zwjazka]] wužiwaše so kyrilišćina tež w [[uzbekšćina|uzbekšćinje]], [[turkmenšćina|turkmenšćinje]], [[kirgišćina|kirgišćinje]] a [[azerbajdźanšćina|azerbajdźanšćinje]], kotrež wužiwachu prjedy zwjetša arabske a dźensa łaćonske pismo. W [[Uzbekistan|Uzbekistanje]] płaći kyriliske pismo hišće paralelnje k łaćonskemu.

== Stawizny ==
Alfabet bu pomjenowane po [[Cyril]]u (Кирилъ/Κύριλλος) ze [[Sołun]]a, kiž wšak njeje jón wunamakał, ale město toho [[glagolitiski alfabet]] ("glagolica"), předchadnik kyriliskeho. 

Dokładny wunamakar alfabeta je njeznaty. Je pak wěsty, zo wuwiwaše so alfabet w 9. a 10. lětstotku w [[Bołharska|Bołharskej]] po modelu [[grjekski alfabet|grjekskeho]]. Nimo toho přidachu so za někotre w grjekšćinje njeznate słowjanske zwuki tež glagolitiske pismiki, na přikład ''Ш'' (Š) a ''Ж'' (Ž).

== Cyrkwinosłowjanski alfabet ==
[[Dataja:Cyrilice-900.png||Kyriliski alfabet z lěta 900]]

== Běłoruski alfabet ==

{| class="prettytable"
| А а
| [{{IPA|a}}]
|-
| Б б
| [{{IPA|b}}]
|-
| В в
| [{{IPA|v}}]
|-
| Г г
| [{{IPA|ɡ}}]
|-
| Д д
| [{{IPA|d}}]
|-
| Е е
| [{{IPA|je}}]
|-
| Ё ё
| [{{IPA|jo}}]
|-
| Ж ж
| [{{IPA|ʒ}}]
|-
| З з
| [{{IPA|z}}]
|-
| И, и
| [{{IPA|i}}]
|-
| Й й
| [{{IPA|j}}]
|-
| К к
| [{{IPA|k}}]
|-
| Л л
| [{{IPA|l}}]
|-
| М м
| [{{IPA|m}}]
|-
| Н н
| [{{IPA|n}}]
|-
| О о
| [{{IPA|o}}]
|-
| П п
| [{{IPA|p}}]
|-
| Р р
| [{{IPA|r}}]
|-
| С с
| [{{IPA|s}}]
|-
| Т т
| [{{IPA|t}}]
|-
| У у
| [{{IPA|u}}]
|-
| Ў ў
| [{{IPA|w}}]
|-
| Ф ф
| [{{IPA|f}}]
|-
| Х х
| [{{IPA|x}}]
|-
| Ц ц
| [{{IPA|ts}}]
|-
| Ч ч
| [{{IPA|tʃ}}]
|-
| Ш ш
| [{{IPA|ʃ}}]
|-
| Щ щ
| [{{IPA|ʃtʃ}}]
|-
| Ъ ъ
| (njezwukowy) (twjerde znamješko)
|-
| Ы ы
| gutural, kaž ''y'' w pólšćinje
|-
| Ь ь
| (mjechke znamješko) ; pokaza zo přechodny konsonant je palatalny
|-
| Э э
| [{{IPA|e}}]
|-
| Ю ю
| [{{IPA|ju}}]
|-
| Я я
| [{{IPA|ja}}]
|}

== Bołharski alfabet ==

{| class="prettytable"
| А а
| [{{IPA|a}}]
|-
| Б б
| [{{IPA|b}}]
|-
| В в
| [{{IPA|v}}]
|-
| Г г
| [{{IPA|ɡ}}]
|-
| Д д
| [{{IPA|d}}]
|-
| Е е
| [{{IPA|e}}]
|-
| Ж ж
| [{{IPA|ʒ}}]
|-
| З з
| [{{IPA|z}}]
|-
| И и
| [{{IPA|i}}]
|-
| Й й
| [{{IPA|j}}]
|-
| К к
| [{{IPA|k}}]
|-
| Л л
| [{{IPA|l}}]
|-
| М м
| [{{IPA|m}}]
|-
| Н н
| [{{IPA|n}}]
|-
| О о
| [{{IPA|o}}]
|-
| П п
| [{{IPA|p}}]
|-
| Р р
| [{{IPA|r}}]
|-
| С с
| [{{IPA|s}}]
|-
| Т т
| [{{IPA|t}}]
|-
| У у
| [{{IPA|u}}]
|-
| Ф ф
| [{{IPA|f}}]
|-
| Х х
| [{{IPA|h}}]
|-
| Ц ц
| [{{IPA|ts}}]
|-
| Ч ч
| [{{IPA|tʃ}}]
|-
| Ш ш
| [{{IPA|ʃ}}]
|-
| Щ щ
| [{{IPA|ʃt}}]
|-
| Ъ ъ
| [{{IPA|ə}}] zwuk (1), to je tak mjenowany šwa.
|-
| Ь ь
| [{{IPA|ʲ}}]
|-
| Ю ю
| [{{IPA|ju}}]
|-
| Я я
| [{{IPA|ja}}]
|}


:(1) jako ''a'' w jendźelskim słowje ''about'', ''e'' w němskim słowje ''Gabe''

== Makedonski alfabet ==

{| class="prettytable"
| А а
| [{{IPA|a}}]
|-
| Б б
| [{{IPA|b}}]
|-
| В в
| [{{IPA|v}}]
|-
| Г г
| [{{IPA|ɡ}}]
|-
| Д д
| [{{IPA|d}}]
|-
| Ѓ ѓ
| [{{IPA|ɟ}}]
|-
| Е е
| [{{IPA|e}}]
|-
| Ж ж
| [{{IPA|ʒ}}]
|-
| З з
| [{{IPA|z}}]
|-
| Ѕ ѕ
| [{{IPA|dz}}]
|-
| И и
| [{{IPA|i}}]
|-
| Ј ј
| [{{IPA|j}}]
|-
| К к
| [{{IPA|k}}]
|-
| Л л
| [{{IPA|l}}]
|-
| Љ љ
| [{{IPA|ʎ}}]
|-
| М м
| [{{IPA|m}}]
|-
| Н н
| [{{IPA|n}}]
|-
| Њ њ
| [{{IPA|ɲ}}]
|-
| О о
| [{{IPA|o}}]
|-
| П п
| [{{IPA|p}}]
|-
| Р р
| [{{IPA|r}}]
|-
| С с
| [{{IPA|s}}]
|-
| Т т
| [{{IPA|t}}]
|-
| Ќ ќ
| [{{IPA|c}}]
|-
| У у
| [{{IPA|u}}]
|-
| Ф ф
| [{{IPA|f}}]
|-
| Х х
| [{{IPA|x}}]
|-
| Ц ц
| [{{IPA|ts}}]
|-
| Ч ч
| [{{IPA|tʃ}}]
|-
| Џ џ
| [{{IPA|dʒ}}]
|-
| Ш ш
| [{{IPA|ʃ}}]
|}

== Mongolski alfabet ==

Kyriliski alfabet so za [[mongolšćina|mongolšćinu]] wužiwa:

{| class=wikitable
| [[А]] || А а
| [{{IPA|a}}]
|-
| [[Б]] || Б б
| [{{IPA|p}}]
|-
| [[В]] || В в
| [{{IPA|β}}]
|-
| [[Г]] || Г г
| [{{IPA|ɡ}}], [{{IPA|ɢ}}]
|-
| [[Д]] || Д д
| [{{IPA|t}}]
|-
| [[Е]] || Е е
| [{{IPA|je}}]
|-
| [[Ё]] || Ё ё
| [{{IPA|jɔ}}], [{{IPA|jo}}]
|-
| [[Ж]] || Ж ж
| [{{IPA|tʃ}}]
|-
| [[З]] || З з
| [{{IPA|ts}}]
|-
| [[И]] || И и
| [{{IPA|i}}]
|-
| [[Й]] || Й й
| [{{IPA|j}}]
|-
| [[К]] || К к
| [{{IPA|kʰ}}]
|-
| [[Л]] || Л л
| [{{IPA|ɮ}}]
|-
| [[М]] || М м
| [{{IPA|m}}]
|-
| [[Н]] || Н н
| [{{IPA|n}}], [{{IPA|ŋ}}]
|-
| [[О]] || О о
| [{{IPA|ɔ}}]
|-
| [[Ө]] || Ө ө
| [{{IPA|o}}]
|-
| [[П]] || П п
| [{{IPA|pʰ}}]
|-
| [[Р]] || Р р
| [{{IPA|r}}]
|-
| [[С]] || С с
| [{{IPA|s}}]
|-
| [[Т]] || Т т
| [{{IPA|tʰ}}]
|-
| [[У]] || У у
| [{{IPA|ʊ}}]
|-
| [[Ү]] || Ү ү
| [{{IPA|u}}]
|-
| [[Ф]] || Ф ф
| [{{IPA|f}}]
|-
| [[Х]] || Х х
| [{{IPA|χ}}]
|-
| [[Ц]] || Ц ц
| [{{IPA|tsʰ}}]
|-
| [[Ч]] || Ч ч
| [{{IPA|tʃʰ}}]
|-
| [[Ш]] || Ш ш
| [{{IPA|ʃ}}]
|-
| [[Щ]] || Щ щ
| [{{IPA|ʃtʃ}}]
|-
| [[Ъ]] || Ъ ъ
| (njezwukowy)
|-
| [[Ы]] || Ы ы
| [{{IPA|iː}}]
|-
| [[Ь]] || Ь ь
| [{{IPA|i}}]
|-
| [[Э]] || Э э
| [{{IPA|e}}]
|-
| [[Ю]] || Ю ю
| [{{IPA|jʊ}}], [{{IPA|ju}}]
|-
| [[Я]] || Я я
| [{{IPA|ja}}]
|}

== Ruski alfabet ==

{| class="prettytable"
| А а
| [{{IPA|a}}]
|-
| Б б
| [{{IPA|b}}]
|-
| В в
| [{{IPA|v}}]
|-
| Г г
| [{{IPA|ɡ}}]
|-
| Д д
| [{{IPA|d}}]
|-
| Е е
| [{{IPA|je}}]
|-
| Ё ё
| [{{IPA|jo}}]
|-
| Ж ж
| [{{IPA|ʒ}}]
|-
| З з
| [{{IPA|z}}]
|-
| И, и
| [{{IPA|i}}]
|-
| Й й
| [{{IPA|j}}]
|-
| К к
| [{{IPA|k}}]
|-
| Л л
| [{{IPA|l}}]
|-
| М м
| [{{IPA|m}}]
|-
| Н н
| [{{IPA|n}}]
|-
| О о
| [{{IPA|o}}]
|-
| П п
| [{{IPA|p}}]
|-
| Р р
| [{{IPA|r}}]
|-
| С с
| [{{IPA|s}}]
|-
| Т т
| [{{IPA|t}}]
|-
| У у
| [{{IPA|u}}]
|-
| Ф ф
| [{{IPA|f}}]
|-
| Х х
| [{{IPA|x}}]
|-
| Ц ц
| [{{IPA|ts}}]
|-
| Ч ч
| [{{IPA|tʃ}}]
|-
| Ш ш
| [{{IPA|ʃ}}]
|-
| Щ щ
| [{{IPA|ʃtʃ}}]
|-
| Ъ ъ
| (njezwukowy), твёрдый знак (''tvjordij znak''), (twjerde znamješko)
|-
| Ы ы
| [{{IPA|ɨ}}], gutural, kaž ''y'' w pólšćinje
|-
| Ь ь
| мягкий знак (''mjagkij znak''), (mjechke znamješko) ; pokaza zo přechodny konsonant je palatalny
|-
| Э э
| [{{IPA|e}}]
|-
| Ю ю
| [{{IPA|ju}}]
|-
| Я я
| [{{IPA|ja}}]
|}

== Serbiski alfabet ==
{| class="prettytable"
| ''KYRILISCE''
| ''ŁAĆONSCE''
| ''ZWUK''
|-
| А а
| A a
| [{{IPA|a}}]
|-
| Б б
| B b
| [{{IPA|b}}]
|-
| В в
| V v
| [{{IPA|v}}]
|-
| Г г
| G g
| [{{IPA|ɡ}}]
|-
| Д д
| D d
| [{{IPA|d}}]
|-
| Ђ ђ
| Đ đ
| [{{IPA|dʑ}}]
|-
| Е е
| E e
| [{{IPA|e}}]
|-
| Ж ж
| Ž ž
| [{{IPA|ʐ}}]
|-
| З з
| Z z
| [{{IPA|z}}]
|-
| И и
| I i
| [{{IPA|i}}]
|-
| Ј ј
| J i
| [{{IPA|j}}]
|-
| К к
| K, k
| [{{IPA|k}}]
|-
| Л л
| L l
| [{{IPA|l}}]
|-
| Љ љ
| LJ lj
| [{{IPA|ʎ}}]
|-
| М м
| M m
| [{{IPA|m}}]
|-
| Н н
| N n
| [{{IPA|n}}]
|-
| Њ њ
| NJ nj
| [{{IPA|ɲ}}]
|-
| О о
| O o
| [{{IPA|o}}]
|-
| П п
| P p
| [{{IPA|p}}]
|-
| Р р
| R r
| [{{IPA|r}}]
|-
| С с
| S s
| [{{IPA|s}}]
|-
| Т т
| T t
| [{{IPA|t}}]
|-
| Ћ ћ
| Ć ć
| [{{IPA|tɕ}}]
|-
| У у
| U u
| [{{IPA|u}}]
|-
| Ф ф
| F f
| [{{IPA|f}}]
|-
| Х х
| H h
| [{{IPA|x}}]
|-
| Ц ц
| C c
| [{{IPA|ts}}]
|-
| Ч ч
| Č č
| [{{IPA|ʈʂ}}]
|-
| Џ џ
| DŽ dž
| [{{IPA|ɖʐ}}]
|-
| Ш ш
| Š š
| [{{IPA|ʂ}}]
|}

== Ukrainski alfabet ==

{| class="prettytable"
| А а
| [{{IPA|a}}]
|-
| Б б
| [{{IPA|b}}]
|-
| В в
| [{{IPA|v}}]
|-
| Г г
| [{{IPA|ɡ}}]
|-
| Д д
| [{{IPA|d}}]
|-
| Е е
| [{{IPA|e}}]
|-
| Є є
| [{{IPA|je}}]
|-
| Ж ж
| [{{IPA|ʒ}}]
|-
| З з
| [{{IPA|z}}]
|-
| И и
| (1)
|-
| І і
| [{{IPA|i}}]
|-
| Ї ї
| [{{IPA|ji}}]
|-
| Й й
| [{{IPA|j}}]
|-
| К к
| [{{IPA|k}}]
|-
| Л л
| [{{IPA|l}}]
|-
| М м
| [{{IPA|m}}]
|-
| Н н
| [{{IPA|n}}]
|-
| О о
| [{{IPA|o}}]
|-
| П п
| [{{IPA|p}}]
|-
| Р р
| [{{IPA|r}}]
|-
| С с
| [{{IPA|s}}]
|-
| Т т
| [{{IPA|t}}]
|-
| У у
| [{{IPA|u}}]
|-
| Ф ф
| [{{IPA|f}}]
|-
| Х х
| [{{IPA|x}}]
|-
| Ц ц
| [{{IPA|ts}}]
|-
| Ч ч
| [{{IPA|tʃ}}]
|-
| Ш ш
| [{{IPA|ʃ}}]
|-
| Щ щ
| [{{IPA|ʃtʃ}}]
|-
| Ю ю
| [{{IPA|ju}}]
|-
| Я я
| [{{IPA|ja}}]
|-
| Ь ь
| (njezwukowy, hl. (2))
|}

:(1) gutural kaž ''y'' w pólšćinje a čěšćinje, ''ы'' w rušćinje
:(2) pokaza zo přechodny pismik je palatalny

== Hlej tež ==
* [[Kyril a Metod]]
* [[Glagolica]]
* [[Jatj]]
<!--*[[Kirilada alfabeto]]-->

== Wotkaz ==
{{Commonscat|Cyrillic Alphabet|Kyriliski alfabet}}

[[Kategorija:Alfabet]]
[[Kategorija:Kyrilica]]