Knoty
| |
| Europski knot (Talpa europaea)' | |
| systematika | |
|---|---|
| domena | Eukaryoty |
| swět | Zwěrina |
| rjadownja: | cycaki (Mammalia) |
| podrjadownja: | wyše cycaki (Eutheria) |
| nadrjad: | Laurasiatheria |
| rjad: | insektožrački (Eulipotyphla) |
| swójba: | knoty |
| wědomostne mjeno | |
| Talpidae | |
| Fischer (1817) | |
Knoty (Talpidae) su swójba z rjadownje cycakow, kotraž słuša do rjada insektožračkow. Do swójby słušeja něhdźe 35 družinow w měrnych klimowych pasmach Eurazije a Sewjerneje Ameriki, při čimž je Europski knot (Talpa europaea) jenička družina w srjedźnej Europje. Wjetšina knotow – nic pak wšě – je zwjetša pod zemju žiwa, hdźež zwěrjata ze swojimaj łopatkojtymaj pacomaj chódby hrjebaja.
Wone su zwjetša małke zwěrjata z dołhotu mjez 6 a 22 centimetrami a wahu wot 9 do 170 gramow. Najwjetša družina je ruski desman, kotryž je jako jedyn z mało zastupjerjow swójby zwjetša we wodźe žiwy. Wopuš je pola hrjebacych družinow chětro krótki, pola tamnych ma zdźěla samsnu dołhotu kaž ćěło. Najwažniši zmysł při pytanju cyroby je nuchanski, tež słuch je derje wuwity. Knoty su zwjetša samotarjo a nimaja (hač na nad zemju žiwe družiny) wurazny dnjowy rytmus, ani zymski spar njedźerža.
Knot so ze wšelakimi čerwjemi, wudźenkami, kruhowačkami a insektami zežiwja, zrědka tež z mjeńšimi rjapnikami.
W nuzach za čas zašłych wójnow so knoty łójachu a jich kožuchi předawachu. W nowšim času stachu so wosebje w Europje z woporom moderneho ratarstwa.
Systematika
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- podswójba Uropsilinae
- Troskowe knoty (Uropsilus), štyri družiny
- podswójba Nowoswětowe knoty (Scalopinae)
- tribus Condylurini
- Hwěžkate knoty (Condylura cristata)
- tribus Scalopini
- Kosmatowopušate knoty (Parascalops breweri)
- Wuchodoameriske knoty (Scalopus aquaticus)
- Gansuske knoty (Scapanulus oweni)
- Zapadoameriske knoty (Scapanus), tři družiny
- tribus Condylurini
- podswójba Staroswětowe knoty (Talpinae)
- tribus Desmany (Desmanini)
- Ruske desmany (Desmana moschata)
- Pyrenejske desmany (Galemys pyrenaicus)
- tribus Neurotrichini
- Ameriske troskowe knoty (Neurotrichus gibbsii)
- tribus Scaptonychini
- Dołhowopušate knoty (Scaptonyx fusicaudus)
- tribus Poprawne knoty (Talpini)
- Juhowuchodoaziske knoty (Euroscaptor), šěsć družinow
- Wuchodoaziske knoty (Mogera), pjeć družinow
- Běłowopušate knoty (Parascaptor leucura)
- Krótkowobličowe knoty (Scaptochirus moschatus)
- Euraziske knoty (Talpa), 9 družinow, mjez nimi Europski knot (T. europaea)
- tribus Japanske troskowe knoty (Urotrichini)
- tribus Desmany (Desmanini)
Wotkaz
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Commons: Knoty – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow