Józef Nowak

Nowakowy row na Radworskim kěrchowje

Józef Nowak (tež Nowak-Radworski, pseudonym Wotrowski; * 5. januara 1895 we Wotrowje, † 1. januara 1978 w Budyšinje) bě serbski katolski farar, basnik, dramatikar a redaktor. Běše jedyn z poslednich w rjedźe serbskich duchownych, kotřiž artikulowachu so tež přez serbske wuměłske słowo, pisaše předewšěm dramy (24 scenow, hrow a wobdźěłkow) a basnje (přez 300, wjetšina je wozjewjena w zběrkomaj »Z duchom swobody«, 1919, 1947, a »Njedźělena wutroba«, 1965, kaž tež w knize »Pěseń — družka swěrna«, 1994).

Nowak bě skerje składnostny spisowaćel, »swjedźenski basnik«, kaž Marja Kubašec praji, ale nimoměry tworjawy.

Jeho basnje a sceny nastawachu husto k cyrkwinskim, wosobinskim a swětnym jubilejam. Wuměłske poselnistwo wo traću Serbow překisa ze spočatka cyłe jeho literarne tworjenje. Pod namocu restriktiwneje politiki přećiwo cyrkwjam a pod zaćišćom wuzamknjenja ze zjawneho serbskeho dźěła, wosebje na kóncu pjećdźesatych lět, přiwobroći so Nowak w pózdnich dźiwadłowych hrach sylnišo nabožnemu powučenju w maćernej rěči.

Józef Nowak bě wot 1931 do 1940 farar w Radworju. Wot 1941 do 1945 bě jako naslědnik Alojsa Andrickeho kapłan Drježdźanskeje dwórskeje cyrkwje. 1945 nawróći so jako farar do Radworja, doniž so 1968 na wuměnk njerozžohnuje. 1978 zemrě w Budyšinje a bu na Radworskim kěrchowje pohrjebany.

37. swjedźeń serbskeje poezije w lěće 2015 bě składnostnje Nowakowych 120. posmjertnych narodnin jemu wěnowany.

Literatura

• Dietrich Scholze: Stawizny serbskeho pismowstwa 1918–1945. LND, Budyšin 1998, str. 144–159

Žórła

• Hubert Žur: Nowak, Józef. W: Jan Šołta, Pětr Kunze, Franc Šěn (wud.): Nowy biografiski słownik k stawiznam a kulturje Serbow. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1984, str. 415sl.
• Prunitsch, Christian: Sorbische Lyrik des 20. Jahrhunderts. Untersuchungen zur Evolution der Gattung, Bautzen 2001, str. 99–103.
• Delan, Šćěpan: Serbski basnik a censura. W Rozhledźe 43 (1993) čo. 1, str. 38-40.