Hornjołužiske hona
Hornjołužiske hona (němsce Oberlausitzer Gefilde) su přirodny rum w Hornjej Łužicy, kotryž rozpřestrěwa so na dołhosći něhdźe 45 kilometrow mjez Kamjencom na sewjerozapadźe a Lubijom na juhowuchodźe. Wone předstaja něhdźe 12 do 15 kilometrow šěroke pasmo hórkateje krajiny mjez prěnim rjećazom Hornjołužiskich horow na juhu a holanskej a hatowej krajinu na sewjeru. W srjedźišćo hornjołužiskich honow leži město Budyšin. Na zapadźe mjezuja wone ze Zapadołužiskej pahórčinu (Kamjenskimi horami).
Typiske za hornjołužiske hona su płódne hlininowe pódy, kotrež zmóžnichu hižo w zažnym srjedźowěku wunošne ratarstwo a z tym poměrne huste wobsydlenje w kónčinje wokoło Budyšina, Kamjenca a Lubija. To wotbłyšćuje so tež we wysokej ličbje hrodźišćow w tutym teritoriju. Porno tomu njehodźachu so regiony sewjernje a južnje dla horow abo bahnow a z tym zwjazanej nišej kwalitu pódy za zasydlenje. Z teje přičiny wuzwolichu sej tež słowjanscy Milčenjo hornjołužiske hona jako sydlenski teritorij, mjeztym zo so susodnej kónčinje na sewjeru a juhu hakle pozdźišo wobsydlichu. Prěnjotne lěsy so na tutym pasmje zwjetša trjebjachu.
Nimo dobrych wuměnjenjow za ratarstwo skićeše pasmo mjez horami a holu tež najlěpšu móžnosć za mjezynarodny wikowanski puć mjez zapadom a wuchodom, čehoždla wjedźe Via regia runje přez tutu kónčinu.
Wjetše rěki, kotrež Hornjołužiske hona z horow pochadźejo přeprěkuja, su (ze zapada do wuchoda) Čorny Halštrow, Klóšterska woda, Čornica, Sprjewja, Kotołka a Lubata. Na někotrych městnach wuhrjebachu wone nahladne skały, kaž na přikład pola Hrodźišća, Łuska, Njezdašec abo mjez Hornjej Hórku a Budyšinom.
Hlininowa woršta je zwjetša wokoło dwaj metraj sylna, w Horjanach, sobu najpłódnišej kónčinje tutoho regiona tež hač do pjeć metrow.
Literatura
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Karl Mannsfeld, Hans Richter (wud.): Naturräume in Sachsen. Trier 1995.