Esiw

Esiw (wot łaćonskeho esse = „być“) je pad w finougriskich rěčach, kotryž staw wupraji.

W serbšćinje wotpowěduje esiwej často słowo „jako“ we wobrotach kaž na př. „jako wučer“.

Finsce

W finšćinje ma esiw kóncowku -na resp. -nä, na př. lapsena = „jako dźěćo“. Kóncowka so złožuje po wokalnej harmoniji. Při słowach z stopjenjowej změnu (němsce Stufenwechsel) so „sylny“ stopjeń wužiwa. Přikłady:

• kissana, kissoina „jako kóčka/kóčki“ (wot kissa „kóčka“)
• koirana, koirina „jako pos/posy“ (wot koira „pos“)
• jalkana, jalkoina „jako noha/nohi“ (wot jalka „noha“)
• lehmänä, lehminä „jako kruwa/kruwy“ (wot lehmä „kruwa“)
• pöytänä, pöytinä „jako blido/blida“ (wot pöytä „blido“)

Esiw so tež jara často temporalnje wužiwa, mjez druhim při wšědnych dnjach, na př.: Tulen perjantaina. = „Přińdu pjatk.“

Estisce

W estišćinje je kóncowka -na, na př. müüjana „jako předawar“, müüjatena „jako předawarjo“, jalana „jako noha“, jalgadena abo jaluna „jako nohi“. Na rozdźěl wot finšćiny steji słowo zwjetša w słabym stopjenju. We wobchadnej estišćinje bě esiw so zminył a bu na spočatku 20. lětstotka kumštnje zaso do spisowneje rěče zawjedźeny.

Samisce

W samišćinje ma esiw kóncowku -n, při čimž so mjez singularom a pluralom njerozeznawa. W słowach z stopjenjowej změnu ma esiw samsny stopjeń kaž nominatiw w singularje.

Přikład: Son lea isidin dálus. = „Wón je bur na dworje.“ (po słowach.: „jako bur“)

Madźarsce

Madźaršćina znaje dwě formje esiwa . Wobě formje stej we wobchadnej rěči skerje rědkej a so normalnje jenož w pisanej formje (literatura) namakatej.

Esiw-modal

Esiw-modal so ze sufiksom -ul abo -ül twori. Wón je po słowach kaž přirunace „kaž“ abo „jako“ rozumić. Přikłady:

• barátjául fogad = „jako přećel akceptować“ (t.r., njedyrbi žadyn přećel być)
• fivérül szeret = „kaž bratra lubować“ (tež jeli wón to njeje)
• kutyául érzi magát = „so čuje kaž pos“ (hačrunjež wón wočiwidnje žadyn pos njeje)
• hajóul = „jako łódź“
• például = „jako přikład“

Esiw-formal

Esiw-formal so ze sufiksom -ként twori. Wón woznamjenja w serbšćinje tak wjele kaž „jako“. Přikłady:

• tanárként dolgozik = „jako wučer dźěłać“ (t.r., wón je w tutym momenće wučer)
• orvosságként bevette = „jako medicinu jědźeny“ (t.r. tak wjele kaž, wona je medicina)
• elsőként = „jako prěni“

Žórła

• Kauderwelsch Band 15, Finnisch Wort für Wort, 2002, ISBN 3-89416-014-4, strony 32 – 33
• Dr. Richard Semrau: Langenscheidts Praktisches Lehrbuch Finnisch, 1995, ISBN 3-468-26140-3, str. 117
• Kauderwelsch Band 55, Estnisch Wort für Wort, 2002, ISBN 3-89416-245-7, str. 51
• Hans-Hermann Bartens: Lehrbuch der samischen (lappischen) Sprache, Helmut Buske Verlag, Hamburg 1989, ISBN 3-87118-885-9, strony 118 – 121, 131 – 133, 511

Pady