Běła jědla
| |
| Běla jědla (Abies alba) | |
| systematika | |
|---|---|
| Domena | Eukaryoty |
| Swět | Rostlinstwo |
| rjad: | Konifera (Coniferales) |
| swójba: | Chójnowe rostliny (Pinaceae) |
| podswójba: | Abietoideae |
| ród: | Jědla[1][2] (Abies) |
| sekcija: | Abies |
| družina: | Běła jědla[1] |
| wědomostne mjeno | |
| Abies alba | |
| Mill. (1768) | |
| Mapa | |
| |
| Rozšěrjenje běłeje jědle | |
Běła jědla[1] (Abies alba) je štom ze swójby chójnowych rostlinow (Pinaceae).
Wopisanje[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Běła jědla je štom, kotryž docpěwa wysokosć wot 50 m.
Króna je wusko kehelojta. Wjeršk je při młodych štomach wótry, pozdźišo kulowaty.
Skora je hładka a swětłošěra.
Jěhły[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Jěhły su přecozelene, płone, zhibujomne, na hornim boku błyšćace ćmowozelene, sedźa zwjetša w dwěmaj rjadomaj a docpěwaja dołhosć wot 1,2 hač 3 cm. Jich delni bok njese dwaj běłej paskaj. Nimo toho su prědku tupe abo zarěznjene.
Kwětnistwo[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Kćěje wot meje hač do junija. Žónske kwětnistwo je zrunane. Muske kwětnistwo steji na kóncu hałuzow. Kćěw započina w starosći wot 60-70 lět.
Hable[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Hable su zrunane a docpěwaja dołhosć wot 10 hač 16 cm. Při zrałosći na štomje rozpadnu.
Stejnišćo[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Rosće w lěsach we wysokosćach mjez 400 a 1000 m. Preferuje čerstwe, chłódne, małowapnite abo wapnite pódy. Rostlina je čućiwa napřećo mjerznjenju.
Rozšěrjenje[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Rostlina je w horinach srjedźneje a južneje Europy rozšěrjena.
Wužiwanje[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Nóžki[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 179.
- ↑ W internetowym słowniku: Tanne
Žórła[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
- Schauer - Caspari: Pflanzenführer für unterwegs, ISBN 978-3-8354-0354-3, 2. nakład, 2008, strona 428 (němsce)
- Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, strona 388 (němsce)
- Brankačk, Jurij: Wobrazowy słownik hornjoserbskich rostlinskich mjenow na CD ROM. Rěčny centrum WITAJ, wudaće za serbske šule. Budyšin 2005.
- Kubát, K. (Hlavní editor): Klíč ke květeně České republiky. Academia, Praha (2002)
- Lajnert, Jan: Rostlinske mjena. Serbske. Němske. Łaćanske. Rjadowane po přirodnym systemje. Volk und Wissen Volkseigener Verlag Berlin (1954)
- Rězak, Filip: Němsko-serbski wšowědny słownik hornjołužiskeje rěče. Donnerhak, Budyšin (1920)
Eksterne wotkazy[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
- Běła jědla. W: FloraWeb.de. (němsce)