Wšědna dychnička
.jpg)
| |
| Wšědna dychnička (Armeria maritima) | |
| systematika | |
|---|---|
| Domena | Eukaryoty |
| Swět | Rostlinstwo |
| Eudikotyledony Jadrowe eudikotyledony | |
| rjad: | (Caryophyllales) |
| swójba: | Dychničkowe rostliny (Plumbaginaceae) |
| ród: | Dychnička[1][2] (Armeria) |
| družina: | Wšědna dychnička |
| wědomostne mjeno | |
| Armeria maritima | |
| (P. Mill.) Willd. | |
Wšědna dychnička (Armeria maritima) je rostlina ze swójby dychničkowych rostlinow (Plumbaginaceae). Dalše serbske mjeno je suchi nalik.
Wopis[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Wšědna dychnička je na formy bohate trajne zelo, kotrež docpěwa wysokosć wot 5 hač 50 cm. Wona rosće w hustych polstrach.
Łopjena[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Ćmowozelene łopjena su lancetojte abo šwižnje linealne, docpěja šěrokosć wot 3mm, su tołstojte a maja 1 abo 3 paralelnje přeběžace nerwy. Wone wutworja hustu rozetu.
Kćenja[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Kćěje wot meje hač nowembra (septembra). Kćenja su róžojta a na spódku zarosćene. Kwětnistwo je hłójčkojte a steja na maksimalnje 30 cm dołhim, bjezłopjenatym stołpiku. Hłójčka je kulowata a docpěje šěrokosć wot hač 3 cm. Róžojta króna je likojta.
Stejnišćo[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Rosće na přibrjóžnych a selowych łukach pobrjoha, na kromach ze selu trusanych dróhow, na dźěratych pěskowych suchich trawnikach nutřkowneho kraja. Ma radšo małkowapnite pódy.
Rozšěrjenje[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Rostlina je w pobrjóžnym rumje Europy rozšěrjena.
Systematika[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Družina je jara mnohotwarna a mjeztym zo rozdźěluja wšědnu dychničku do wjacorych poddružinow, kotrež zdźěla prjedy jako samostatne družiny płaćachu:
- (A. maritima subsp. maritima): wobsedźi relatiwnje krótke zwonkowne přikrywne łopješka, kotrež docpěja dołhosć wot jenož něhdźe 10 mm, su krótko kónčkojte abo tupe a krótše hač znutřkowne a su na zadnim boku zelene. Jich łopjena docpěja šěrokosć wot jenož 1 hač 1,5 mm, su njejasnje jednonerwne, mjasne a často mikawčkate. Kćenjowy stołpik je často tróšku mjasny. Kćenjowe hłójčki docpěja přeměr wot 15 hač do 20 mm.
- (A. maritima subsp. elongata): wobsedźi wjetše zwonkowne přikrywne łopješka hač subsp. maritima, tute su 10 hač 25 mm dołhe, lancetojte a dołho kónčkojte. Kćenjowe hłójčki docpěja přeměr wot 18 hač do 25 mm. Wótre łopjena su 5 hač 12 cm dołhe a 2 hač 3 mm šěroke a jednonerwne. Kćenjowy stołpik je stajnje njekosmaty.
Dalše poddružiny su sćěhowace:
- (A. maritima subsp. halleri)
- Ćěmna dychnička (A. maritima subsp. purpurea)
- A. maritima subsp. serpentini
- A. maritima subsp. bottendorfensis
- A. maritima subsp. hornburgensis
Nóžki[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
- ↑ Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 108.
- ↑ W internetowym słowniku: Grasnelke
Žórła[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
- Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, strona 40 (němsce)
- Steinbachs Großer Pflanzenführer, ISBN 978-3-8001-7567-3, strona 76 (němsce)
- Brankačk, Jurij: Wobrazowy słownik hornjoserbskich rostlinskich mjenow na CD ROM. Rěčny centrum WITAJ, wudaće za serbske šule. Budyšin 2005.
- Kubát, K. (Hlavní editor): Klíč ke květeně České republiky. Academia, Praha (2002)
- Lajnert, Jan: Rostlinske mjena. Serbske. Němske. Łaćanske. Rjadowane po přirodnym systemje. Volk und Wissen Volkseigener Verlag Berlin (1954)
- Rězak, Filip: Němsko-serbski wšowědny słownik hornjołužiskeje rěče. Donnerhak, Budyšin (1920)
Eksterne wotkazy[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
- Wšědna dychnička. W: FloraWeb.de. (němsce)