Jan Meškank

Jan Meškank

Jan Meškank (* 23. julija 1905 w Bronju; † 4. oktobra 1972 w Kanecach; němsce Johann abo Jan Meschgang, pseudonym Wohnjoš) bě serbski wučer, narodny a kulturny prócowar, spisowaćel, ludowědnik a domiznowědnik.

Žiwjenje

Syn žiwnosćerja z Bronja wopytowaše wot 1919 do 1921 zwučowansku šulu Katolskeho wučerskeho seminara w Budyšinje a wot 1921 do 1928 seminar sam. Wot lěta 1928 skutkowaše jako wučer we Łupoji, w Radworju (1928–30), Komorowje pola Klukša (1930/31), Klukšu (1931) a we Wotrowje (1932/33). W lěće 1933 bu jako prěni serbski wučer wot nacionalsocialistiskeje wyšnosće ze serbskeje Łužicy wupokazany a bě potom z wučerjom w Kleindittmannsdorfje a Hauswaldźe, před tym zo jemu zaso dźěło w domiznje dowolachu. Tak bě 1934–37 w Zdźěri a 1937–1944 znowa w Klukšu zasadźeny. W lěće 1944 bu dla narodnych serbskich aktiwitow wot Gestapo zajaty a móžeše hakle w nocy 13. februara 1945 zhromadnje z Janom Cyžom z jatby w Drježdźanach ćeknyć.

Po Druhej swětowej wójnje bě jemu jako antifašistej móžno, dale jako wučer dźěłać, a to we Wotrowje (1945–48), Pančicach (1948–51), Wulkej Dubrawje (1951/52), Koblicach (1952) a wot 1952 hač do wuměnka w lěće 1970 zaso we Wotrowje.

Jedyn z jeho wnukow je stawiznar Timo Meškank.

Narodne skutkowanje

Meškank wobdźěli so čas žiwjenja na serbskim kulturnym a politiskim žiwjenju, tak běše wot 1921 z čłonom Serbskeho sokołskeho zwjazka a wot 1935 pódla dźěła kustos Serbskeho muzeja a archiwa w Serbskim domje při Lawskich hrjebjach. Dwaj dnjej po kapitulaciji fašistiskeje Němskeje słušeše dnja 10. meje 1945 hromadźe z Francom Natušom, Janom Cyžom a druhimi k znowazałožerjam Domowiny, běše hač do 30. nowembra 1946 jeje městopředsyda a hač do lěta 1957 z čłonom zwjazkoweho předsydstwa. Jako sobustaw Łužiskoserbskeho narodneho wuběrka měješe w tym času politiske konflikty z wjednistwom Domowiny pod Pawołom Nedom.

Meškank bě jako čłon Kamjenskeho župneho předsydstwa z iniciatorom nazymskich koncertow w Pančicach, organizatorom swjedźenskich ćahow a swjedźenjow na wsach a załožerjom stajneje wustajeńcy wo Jakubje Barće-Ćišinskim w Pančičanskej šuli. Wot pjećdźesatych lět bě zdobom eksterny sobudźěłaćer Budyskeho Instituta za serbski ludospyt.

Swoju funkciju jako župan Kamjenskeje župy dyrbješe po woli noweho komunistiskeho wjednistwa Domowiny wokoło Kurta Krjeńca w lěće 1951 wotedać, po tym zo bě „ludowe naprašowanje přećiwo remilitarizaciji“ spočatk junija tutoho lěta w katolskej kónčinje wosebje špatne wuslědki měło. Tomu slědujo steješe Meškank jako pozdatny „serbski separatist“ hač do swojeje smjerće – potajkim wjace hač 20 lět – pod wobkedźbowanjom statneje bjezstrašnosće.

W lěće 1972 bu jemu za dołholětne narodne prócowanje Myto Ćišinskeho spožčene.

Twórby

• Serbske narodne drasty. 2. Drasta Katolskich Serbow. Budyšin 1957
• Serbske ludowe bajki. Berlin 1955
• Wotrow a wokolina. Přinošk k wjesnej chronice. Budyšin 1958
• Die Ortsnamen der Oberlausitz. Bautzen 1973

Žórła

• Měrko Šołta: Meškank, Jan. W: Jan Šołta, Pětr Kunze, Franc Šěn (wud.): Nowy biografiski słownik k stawiznam a kulturje Serbow. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1984, str. 367f.

Wotkazaj

• Serbski institut: Biografien zur sorbischen Volkskunde (Biografije k serbskej ludowědźe) na serbski-institut.de (němsce)
• Zawostajenstwo Jana Meškanka w Serbskim kulturnym archiwje (pdf-dataja)