Wysokosć nad mórskej hładźinu
Wysokosće nad přerěznej mórskej hładźinu słuža k podaću wysokosćow geografiskich objektow, předewšěm wysokosćow zemskeje powjeršiny (krajina, twarjenja, wobchadne puće). Nulowy niwow so při tym z pomocu přerězneje mórskeje hładźiny definuje.
Mórska hładźina jako poćahowa wysokosć
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Jasne poćahi k rjadowanju wysokosćow su na přikład při kraje přesahowacym twarje kanalow, wódnych pućow, dróhow, tunlow abo mostow wažne. Z pomocu geodezije móža tute na milimeter definowane być. Wotwisnje wot kraja abo tež wot konkretneho pada nałožowanja so wšelake metody wobličenja wysokosćow a wšelake poćahowe wysokosće wužiwaja. Někotre systemy maja při tym jenož regionalny wuznam (na přikład helgolandska nula[1]) abo poćahuja so kaž wienska nula na, wot rěčneho pegela wotwodźene wysokosće. We 18. a 19. lětstotku so konkretna wysokostna definicija zwjetša na cyły statny teritorij rozšěri. Dźensa so spyta tute definicije w přiběracym měrje zjednotnić – w Europje na přikład w European Vertical Reference System (EVRS).
Za poćahowe wysokosće krajoweho wuměrnistwa so husto definowany přerězk pobrjožneho pegela abo dypk geodetiskeho datuma w nutru kraja jako nulowy dypk wobkedźbuje. Wažny přikład za tajku wysokostnu definiciju w Europje je wysokosć Amsterdamskeho pegela, kotryž so 1684 zawjedźe. Z postajenjom nuloweho dypka systema poćahoweje wysokosće su daty wysokosćow wot chabłanja mórskeje hładźinje njewotwisne. Na wotwisnosć wot stawa wody dopomni jenož hišće słowo pegel w pomjenowanju. Přikład za referencowy dypk w nutru kraja je něhdyši němski normalny wysokostny dypk z lěta 1879 w Berlinje.
Hamtski wysokostny system w Němskej
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]W Němskej wužiwany system poćahoweje wysokosće so w poslednich lětach husćišo z pomocu geometriskeje niwelacije postaješe. Wysokosće poćahuja so na Amsterdamski pegel a so jako wysokosće nad normalnej wysokostnej nulu pomjenuja.