Programěrowanske rěče

Programěrowanske rěče nastachu z nuznosće, za čłowjeka a mašiny zrozumliwe algoritmy namakać. Hdyž so tajke spočatnje hišće jenož na mašinach orientowachu, wuwichu so tute bóle k problemo-orientowacym, přirodnym rěčam přichilenym konstruktam, kotrež so z pomocu specielneje softwary, tak mjenowanych compilerow, do za mašiny čitajomnej formy transformować hodźa. Cil wšelakich gremijow je, programěrowanske rěče tak standardizować, tak zo so hodźa na wšelakich mašinach resp. ličakach zasadźować.

Mašino-orientowace programěrowanske rěče

Mašinowa rěč wobsahuje wšitke programy, kotrychž komanda z kombinacijow wot 0 a 1 wobsteja. Tute so wot ličaka njeposrědnje interpretuja (so wučitaja a wuwjedu). Tajki z 0 a 1 wobstejacy kode mjenuje so tež objektowy kode.

Assembler-rěč pak wobsahuje wšitke programy, kotrež ze symboliskimi mašinowymi komandami wobsteja a kotrež so wot jedneho přełožowarja, tak mjenowaneho assemblera eksaktnje do objektoweho koda přenjesu.

Proceduralne programěrowanske rěče

Jako proceduralne so wšitke programěrowanske rěče wopisaja, w kotrychž so mašino-njewotwisnje algoritmy za wotběh wšelakich operacijow abo funkcijow formulować hodźa. Tutón zakład bazuje na von-Neumannowym ličakowym modelu.

Programy proceduralneje programěrowanskeje rěče hodźa so do mašinoweho koda přenjesć a pozdźišo njewobjezowane wjele króć wuwjesć. Druha móžnosć wobsteji w tym, jenož jednotliwe komanda programa wučitać, do objektoweho koda přenjesć a direktnje wuwjesć. Tuta metoda so jako interpretacija programow wopisa.

• COBOL (Common Business Oriented Language) za zawodo-hospodarske programy; šěroko zasadźene
• FORTRAN (Formula Translation) za technisko-wědomostne programy; šěroko zasadźene
• ALGOL (Algorithmic Language) za matematisko-statistiske programy; zasadźene přewažnje w slědźerstwje a wukułacych instancach
• PASCAL (pomjenowane po francoskim matematikarje a filozofje Blaise Pascal, 1623-1662) tohorunja za matematisko-statistiske programy; zasadźene přewažnje w slědźerstwje a wukubłacych instancach
• C za zawodo-hospodarske a technisko-wědomostne programy kaž tež za systemowe programěrowanje; šěroko rozšěrjene
• Ada (pomjenowane po prěnej programěrowarki swěta, Augusty Ady Byron, 1815-1852) za technisko-wědomostne a zawodo-hospodarske programy, wosebje za embedded systems; rozšěrjene w zjawnych a militariskich polach

Deskriptiwne programěrowanske rěče

• SQL
• ABAP/4 (Advanced Business Application Programming)
• ACCESS BASIC

Objekto-orientowace programěrowanske rěče

• Smalltalk
• Java