Jan Bohuchwał Dejka
Jan Bohuchwał Dejka (němsce Johann Gottlob Doecke; * 18. februara 1779 w Budyšinje; † 2. awgusta 1853 runje tam) bě serbski publicist a wudawaćel prěnjeho serbskeho časopisa, Serbskeho powědarja a kurěra.
Žiwjenje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Jan Dejka bě syn serbskeho dnjoweho mzdownika a jeho žony. Po krótkim šulskim času a wukubłanju na ćěslu běše wot lěta 1800 na wandrowstwje po sewjernej Němskej, Danskej, pozdźišo po Šleskej, hdźež pobywaše mjez druhim pola ruskeho wójska a potom do Wiena a Prahi, hdźež nawjaza styki ze so wuwiwacym čěskim narodnym hibanjom. Za čas wandrowstwa zeznajomi so z idejemi francoskeje rewolucije.
1807 nawróći so Dejka do Hornjeje Łužicy, hdźež spisa mjez druhim dwě chwalnej basni na přichad Napoleona do Budyšina. 1808 předa jemu nakładnik Johann Christian Schlenker redakciju tydźenika Sächsischer Postillon w Lubiju. Lěto pozdźišo zahaji wudawanje měsačnika Sserßki Powedar a Kurier jako scyła prěnjeho časopisa w serbskej rěči a rozšěrješe jón sam. W časopisu zaběraše so z politiskimi, kulturnymi, hospodarskimi a druhimi temami w duchu rozswětlerstwa. 1812 bu časopis wot censury zakazany.
Wot 1823 wudawaše Jan Dejka němskorěčny časopis Oberlausitzer Landbote z podobnym wobsahom a zaměrom. W lěće 1831 zakónči swoju dźěławosć pola Sächsischer Postillon, 1837 tež pola Oberlausitzer Landbote. Po tym po zdaću hižo publicistisce njeskutkowaše.
W lěće 1847 bě Jan Dejka jedyn z prěnich čłonow Maćicy Serbskeje.
Literatur
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Ludmila Mětškowa: Dejka, Jan Bohuchwał. W: Jan Šołta, Pětr Kunze, Franc Šěn (wud.): Nowy biografiski słownik k stawiznam a kulturje Serbow. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1984, str. 106
Wotkazy
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Dejka (Deuka, Döke, Doecke) – Jan Bohuchwał (Johann Gottlob). W: Sakskej biografiji, 2007.
- Literatura wo Dejce w Serbskej bibliografiji.
- Digitalne wudaća Serbskeho powědarja a kurěra na stronach Serbskeho instituta