K wobsahej skočić

Azerbajdźanšćina

Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije
Azərbaycan dili
Azerbajdźanšćina
kraje Azerbajdźan, Iran
rěčnicy 25 milionow
znamjenja a klasifikacija
klasifikacija turkowske rěče
georgišćina
družina pisma łaćonski alfabet
oficielny status
hamtska rěč Azerbajdźan
rěčne kody
ISO 639-1:

az

ISO 639-2: (B) aze (T) kat
ISO 639-3 (SIL):

aze (makrorěč)

  • azj (sewjerna az.)
  • azb (južna az.)
wikipedija
Wobdźěłać
p  d  w
Azerbajdźanski rěčny teritorij

Azerbajdźanšćina (azerbajdźansce Azərbaycan dili) słuša k juhozapadnej hałuzy turkowskich rěčow a je hłowna a hamtska rěč w Azerbajdźanje. Wona rěči so wot někak 20 do 30 milionow ludźi,[1] při čimž njebydli wjetšina rěčnikow w Azerbajdźanje, ale w sewjerozapadnym Iranje. Južna azerbajdźanšćina, kotraž so tam rěči a kotraž je najwažniša turkowska rěč w Iranje, ma někak 17 milionow rěčnikow, sewjerna azerbajdźanšćina w Azerbajdźanje samym jenož sydom milionow. Azerbajdźanskorěčne mjeńšiny bydla tež na wuchodźe Georgiskeje a w Dagestanje.

Moderna spisowna rěč bazěruje na Bakuskim dialekće.

Azerbajdźanšćina pisaše so hač do lěta 1929 z persisko-arabskim alfabetom a bě husto z osmaniskej turkowšćinu zwjazana. Po zawjedźenju jednotneho turkowskeho alfabeta wužiwaše so wot 1929 łaćonski alfabet, doniž njezawjedźechu w lěće 1939 jako znamjo jednoty Sowjetskeho zwjazka kyriliski alfabet. Jako prěni turkowskorěčny stat něhdyšeho Sowjetskeho zwjazka zawjedźe Azerbajdźan krótko po njewotwisnosći w lěće 1991 znowa turkowsku wariantu łaćonskeho alfabeta z pjeć přidatnymi pismikami. W Iranje wužiwa so porno tomu hač do dźensnišeho arabski alfabet, w Dagestanje kyriliski.

Azerbajdźanske alfabety
arabsce łaćonsce kyrilisce łaćonsce IPA
–1929 1929–1939 1958–1991 1991–
A a А а A a [ɑ]
B в Б б B b [b]
C c Ҹ ҹ C c [dʒ]
چ Ç ç Ч ч Ç ç [tʃ]
D d Д д D d [d]
E e Е е E e [ɛ]
ع Ə ə Ә ә Ə ə [æ]
F f Ф ф F f [f]
گ G g Ҝ ҝ G g [ɡʲ]
Ƣ ƣ Ғ ғ Ğ ğ [ɣ]
ﺡ,ﻩ H h Һ һ H h [h]
X x Х х X x [x]
ی Ь ь Ы ы I ı [ɯ]
ی I i И и İ i [ɪ]
ژ Ƶ ƶ Ж ж J j [ʒ]
ک K k К к K k [kʲ]
Q q Г г Q q [ɡ]
L l Л л L l [l]
M m М м M m [m]
N n Н н N n [n]
O o О о O o [ɔ]
Ɵ ɵ Ө ө Ö ö [œ]
پ P p П п P p [p]
R r Р р R r [r]
ﺙ,ﺱ,ﺹ S s С с S s [s]
Ş ş Ш ш Ş ş [ʃ]
ﺕ,ﻁ T t Т т T t [t]
U u У у U u [ʊ]
Y y Ү ү Ü ü [ʏ]
V v В в V v [v]
ی J j Ј ј Y y [j]
ﺫ,ﺯ,ﺽ,ﻅ Z z З з Z z [z]
  • Nemat Rahmati, Korkut Buğday: Aserbaidschanisch Lehrbuch. Unter Berücksichtigung des Nord- und Südaserbaidschanischen. Harrassowitz, Wiesbaden 1998, ISBN 3-447-03840-3.
  • Nemat Rahmati: Wörterbuch Aserbaidschanisch – Deutsch. Verlag auf dem Ruffel, Engelschoff 1999, ISBN 3-933847-01-X.
  • Angelika Landmann: Aserbaidschanisch. Kurzgrammatik. Harrassowitz, Wiesbaden 2013, ISBN 978-3-447-06873-4.
  1. Azerbaijani// A language of Azerbaijan, Ethnologue
Wikipedia
Wikipedia
Wikipedija w azerbajdźanšćinje
Wikipedia
Wikipedia
Wikipedija w južnoazerbajdźanšćinje
 Commons: Azerbajdźanšćina – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow
  • Glottolog – Literatura wo azerbajdźanšćinje
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije