Albin Moller

Albin Moller (tež Albinus Mollerus; * 1541 w Tšupcu, † 26. decembra 1618 w Starej Darbni) bě serbski ewangelski farar, astronom, protykar, přirodospytnik a pioněr spisowneje serbšćiny. Wón wuda prěnju serbsku ćišćanu knihu.

Žiwjenje

Albin Moller narodźi so wokoło lěta 1541 jako syn oficianta Tšupčanskeho knjejstwa, nawukny pak hižo jako dźěćo tamnišu serbšćinu. W Kalawje wopyta najprjedy łaćonsku šulu, prjedy hač so 1559 za studij teologije na uniwersiće w Frankobrodźe nad Wódru a wot 1568 we Wittenbergu zapisa. Po złoženju magisterstwa skutkowaše Moller jako farar a protykar na wšelakich městnach w Delnjej Łužicy, kaž hač do 1572 w Tornowje, mjez 1572–74 w Tšupcu a 1582 we Wjelikich Dobrynjach. W Starej Darbni wobsedźeše Albin Moller mjez 1608 do 1618 lejnsku chěžu.

W lěće 1574 da Albin Moller w Budyšinje pola Michała Wolraba prěnju serbsku (delnjoserbsku) knihu ćišćeć. Tute ewangelske spěwarske z małym katechizmom wuda Moller na swójske kóšty. Twórba wopřija 120 kěrlušow a psalmow, kotrež běše wón z němčiny do serbšćiny přenjesł. Jako sobudźěłaćer na Leonharda Thurneysserowej zelowej knize, sposrědkowa wón jemu 240 rostlinskich mjenow z delnjoserbskimi ekwiwalentami. Z tym je podał najstaršu zestawu serbskich rostlinskich mjenow. Moller slědźeše pak tež na polu astronomije, kotraž bě tehdy hišće wot astrologije njediferencowana. Jeho zdźełane protyki wón prawidłownje znowa wobdźěła a wuda. K jeho spěchowarjam na tutym polu słušeštaj rada města Kalawy a kejžor Rudolf II.. Tute protyki wuchadźachu němsce, pólsce a čěsce a wudachu so tež hišće po jeho smjerći hač do lěta 1630.

Česćowanja

Před faru w Tšupcu dopomni pomnik na Albina Mollera.

Wotkazaj

Commons: Albin Moller – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow

Digitalizowane twórby Albina Mollera

Žórło

Frido Mětšk: Moller, Albin. W: Jan Šołta, Pětr Kunze, Franc Šěn (wud.): Nowy biografiski słownik k stawiznam a kulturje Serbow. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1984, str. 391sl.