Zapadołužiska pahórčina
Zapadołužiska pahórčina je přirodny rum w Sakskej, kotryž wobsteji ze zapadołužiskich předhorow na wuchodźe a Łužiskeje platy na zapadźe. Wona je najzapadniša wotnožka Sudetskich horin.
Połoženje a mjez
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Zapadołužiske předhory tworja sewjerozapadnu nakłonu Hornjołužiskeje pahórčiny. Sahaja wot Sakskeje Šwicy na juhu, Hornjołužiskich horin na juhowuchodźe, Hornjołužiskich honow na sewjerowuchodźe, holanskeje a hatoweje krajiny na sewjerowuchodźe a Kinsporsko-Rólanskeje hole na sewjerozapadźe.
Hnydom zapadnje a južnje Kinsporsko-Rólanskeje hole započnje so Łužiska plata. Wona mjezuje na sewjerozapadźe z Großenhainskimi zahonami, na juhozapadźe a juhu z łobjowej dolinu a w samym juhowuchodźe ze Sakskej Šwicu.
Městna
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Do Zapadołužiskeje pahórčiny njesłušeja jenož městna, kotrež so tradicionelnje k Hornjej Łužicy liča, ale tež zapadnje a južnje wot njeje ležace, kotrež kulturostawiznisce druhim krajinam přisłušeja, so geologisce pak hišće na Łužiskej plaće namakaja. Mjez druhim słušeja slědowace městna k zapadołužiskej pahórčinje:
- Kamjenc na sewjerowuchodnej kromje při mjezach z hornjołužiskimi honami a holanskej krajinu je srjedźišćo zapadneje Łužicy, kotraž so pak z přirodnym rumom njeruna.
- Halštrow je městačko južnje Kamjenca, na kotrehož teritoriju so namakatej dwě markantnej horje zapadołužiskeje pahórčiny, Čorna hora a Žiwin.
- Radeberg njesłuša k Hornjej Łužicy, leži pak na Łužiskej plaće.
- Zebnica njesłuša k Hornjej Łužicy, ale liči po wědomju ludnosće zwjetša k přirodnemu rumej Sakskeje Šwicy, kotryž so jenož někotre kilometry do juha započnje. Dla přirodorumowych kajkosćow słuša město wšak do Zapadołužiskeje pahórčiny.
- Drježdźany maja jenož snadny podźěl na Zapadołužiskej pahórčinje, a to na wuchodźe a sewjerowuchodźe z Drježdźanskej holu a Schönfeldskej wysočinu, kotrejž stej z dźělomaj Radebergskeho kraja. Skłoniny łobjoweje doliny tworja derje widźomnu hranicu přirodneho ruma.
Geografija a přiroda
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Hórske rjećazy z wysokosćemi mjez 350 a 450 metrami jenož na někotrych městnach wobraz krajiny wobknježa. Wyše rjećazy su jenož zrědka ze sobu zwjazane přez hórkate kónčiny mjez 250 a 300 metrami kaž tež kónčiny z płonym reliefom.
W srjedźnym a wuchodnym dźělu přirodneho ruma přewažuje granodiorit jako spódnja kamjenizna, kotryž so na wjele městnach w skałach wudobywa. na sewjeru je to zwjetša šěrawc, na přikład we wokolinje Wóslinka, a na zapadźe syenodiorit. Zdźěla su spódnje kamjenizny z młódšimi sedimentami pokryte. Na wuchodźe su to hłownje hlininy a na zapadźe pěski.
Spadki wučinja mjez 650 milimetrami při zapadnej kromje a 900 milimetrami we wyšich kónčinach. Přerězne temperatury spaduja wot 8,5 °C na zapadołužiskej plaće wokoło Moritzburga na mjenje hač 7,5 °C při hórskim rjećazu na wuchodźe.
Přirodna wegetacija su zwjetša dubiny a bukowiny. Najwažniše rěki regiona su Čorny Halštrow na sewjerowuchodźe, Rědora na juhozapadźe a Wjazońca na juhu.