Maćij Wjacław Jakula

Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije
Knjeni Marija a swj. Bjarnat, na Korlowym mosće

Maćij Wjacław Jakula (čěsce Matěj Václav Jäckel, němsce Mathias Wenzel Jäckel; * 11. požnjenca 1655 w Kulowje, † 16. wulkeho róžka 1738 w Praze)[1] bě wuznamny serbski rězbar Praskeje barokoweje doby. Wón wuknješe w Drježdźanach, jeho mištěr bě Melchior Barthel.

Žiwjenjoběh[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Maćij Wjacław Jakula narodźi so jako syn serbskeho rjemjeslnika, rězbara Jana Jakule a jeho žony Apolonije w Kulowje. Přesydli so w lěće 1684 do Prahi a załoži dźěłarnju w tamnišim Starym měsće.

Jeho twórby namakaja so mjez druhim w Praze, Čěskim Krumlowje, Broumowje, Sedljeci, Dobřanach, Chtěšovje, Drježdźanach, Pančicach-Kukowje, Kulowje a Žďarje nad Sázavou.

Dnja 20. nowembra 1684 woženi so na Praskej Małej stronje ze 17-lětnej Mariju Elisabeth Hylbert, z kotrejž měješe dohromady 13 z mjenom znate dźěći.[2] 17. meje 1691 dóstachu Jakula a synaj Tobias a Jan Emanuel Praske byrgarske prawo.[3] Jeho syn Anton Jakula (1699–1736) a přichodny syn Franc Ignac Weiss († 1756) běštaj jeho sobudźěłaćerjej w dźěłarni.

Maćij Wjacław Jakula wumrě 1738 w Praze w starobje 82 lět.

Tworjenje[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

Jakulowa wobdarjenosć je tak wurazniwa a přirodna była, zo so hižo w jeho dźěćatstwje zjewi. Jeho postawy su w eksaltěrowanym ekspresiwnym pohibje z wurazom połnym nabožneho pohnuća, kotryž bu w krótkim wokomiku (zabłysku) zapopadnjeny, jara typiske za wysoki barok. Druhdy su ruki do ruma wupřestrěte.

Wubrane dźěła[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

  • 1691: dźewjeć postawow na morowym stołpu w Čěskim Krumlowje – Knjeni Marija bjezhrěšneho podjeća, swj. Rochus, swj. Franc Xaver, swj. Bosćan, swj. Wjacław, swj. Wit, swj. Jan Ewangelista, kaž tež swjateju japoštołow Symana a Judy Tadeja)
  • 1700-1701: Postawy w cyrkwi swj. Józefa na Małej Stronje
  • Postawy na woltarju cyrkwje swj. Franca z Assisi - rjada křižownikow
  • 1707: Skupina postawow: swj. Hana, swj. Marija mać Boža a dźěćo Bože na Korlowym mosće
  • 1708: Skupina postawow: Madonna mać Boža, swj. Dominik a swj. Tomaš z Akwina na Korlowym mosće
  • 1709: Skupina postawow: Knjeni Marija a swj. Bjarnat na Korlowym mosće
  • 1718-1720: jědnaće skulpturow w klóštrje Marijina hwězda
  • 1729: swj. Pětr na róžku domu Serbskeho seminara
  • 1723: Wołtar w cyrkwi Marijineho donebjeswzaća w ródnym měsce Kulow, ze stukoweho marmora zhotowjeny

Skulptury na Korlowym mosće w Praze[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

  • Knjeni Marija a swj. Bjarnat na Korlowym mosće
    Knjeni Marija a swj. Bjarnat na Korlowym mosće
  • Knjeni Marija a swj. Tomaš z Akwina na Korlowym mosće
    Knjeni Marija a swj. Tomaš z Akwina na Korlowym mosće
  • Swj. Hana, swj. Marija mać Boža a Bože dźěćo na Korlowym mosće
    Swj. Hana, swj. Marija mać Boža a Bože dźěćo na Korlowym mosće

Wulki wołtar w Kulowskej wosadnej cyrkwi[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

  • wulki wołtar: 1722/23, Maćij Wjacław Jakula blokowy wołtar: 1972, Gottfried Zawadzki wołtarny retabl: 1597, Andreas Dreßler
    wulki wołtar: 1722/23, Maćij Wjacław Jakula
    blokowy wołtar: 1972, Gottfried Zawadzki
    wołtarny retabl: 1597, Andreas Dreßler

Literatura a žórła[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

  • Christina Boguszowa: Maćij Wjacław Jakula – rězbar barokoweje doby. W Rozhledźe 55 (2005) 9/10, str. 359–362.
  • Jürgen Matschie: Mathias Wenzel Jäckel – ein sorbischer Bildhauer des Barock. W: Lětopis C 24 (1981), str. 64–74.
  • Tomáš Mlynkec: Slavíci kamenného mostu. Praha Motto 2008
  • Jindřich Mudra: Wodźenje po M. W. Jakulowych skulpturach w Praze. W Rozhledźe 50 (2000) 6, str. 238.
  • Lubomír Neumann: Český barok. Praha Odeon 1974, str. 53sl.
  • Ctibor Vořech: Maćij Wjacław Jakula/Jäckel, základní data života a díla. W Česko-lužickým věstníku.
  • Chr. Wornarjec: Z Kulowa do wulkeho swěta – K 250. posmjertninam rězbarja M. W. Jakule. W Rozhledźe 38 (1988) 1, str. 13sl.

Fachowa literatura[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

  • Oldřich Blažíček: Matěj Václav Jäckel. W: Památky archeologické, skupina historická, Nová řada 6-8 (díl 41), 1940
  • Oldřich J. Blažíček: Sochařství baroku v Čechách. Plastika 17. a 18. věku. Praha 1958, 682 str.
  • Emanuel Poche: Praha na úsvitu nových dějin. Panorama, Praha 1988, 384 str.
  • Anonym: W ródnym měsće pozabyty? – K 350. narodninam rězbarja Maćija Wjacława Jakule. W Serbskich Nowinach 15-176 (9. septembra 2005), Budyšin.
  • Jana Tischerová: Matěj Václav Jäckel. Praha 2012.
  • Heinrich Wölflin: Renaissance und Barock. Leipzig 1986

Wotkazaj[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

 Commons: Maćij Wjacław Jakula – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow

Nóžki[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]

  1. ↑ Měrćin Völkel: Kulturnostawizniski kalendarij za lěta 2006–2015. Budyšin: LND, 2005. (pdf)
  2. ↑ To běchu Elisabeth (* 1686), Tobias (1688–1693), Katharina (* 1689), Jan Emanuel (* 1690), Joseph (* 1692), Apolena (* 1694), Anna (* 1695), Veronika († 1697), Ludmila (* 1697), Anton (1699–1736), Katharina (* 1703), Leopold (* 1705) a Maria Elisabeth (* 1706).
  3. ↑ Matschie 1981, str. 65f.
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije