Kito Fryco Stempel
Kito Fryco Stempel (* 29. nowembra 1787 w Parcowje; † 2. apryla 1867 w Lubnjowje) bě serbski ewangelski duchowny a spisowaćel. Wot 1802 do 1807 wopyta gymnazij w Budyšinje, hdźež zezna so tež z Bjedrichom Wylemom Mičku. W lětach 1807–1810 studowaše teologiju na Lipšćanskej uniwersiće. Hnydom w prěnim studijnym lěće załoži sobu t. mj. Corps Lusatia. 1809 zastupi do Serbskeho prědarskeho towarstwa, předchadneho zjednoćenstwa dźensnišeje Sorabije Lipsk.
W lětach 1810–1813 bě domjacy wučer, prjedy hač jeho 1813 za fararja w Malinju njepowołachu. W tutej wosadźe skutkowaše dźesać lět, doniž njesta so 1823 z wyšim fararjom w Lubnjowje. Wobšěrnu wosadu zastarowaše někotre lětdźesatki, prjedy hač njepoda so 1863 na wuměnk. Po nim so hižo serbski farar w Lubnjowje njepřistaji, štož rozsudnje spěšnišej asimilaciji tamnišeje wosady polěkowaše.
W běhu mnohich lět duchowneho skutkowanja za swojich wosadnych, napisa Stempel tež cyły rjad originalnych basni, mj. dr. epos „Te tśi rychłe tšubały” – najdlěša serbska baseń scyła. W njezwučenym sylabiskim systemje komponowany epos płaćeše na 80 lět jako zhubjeny. Ota Wićaz jón 1950 zaso namaka. Rudolf Jenč přistupni jón zjawnosći w seriji Pomniki serbskeho pismowstwa jako diplomatiske wudaće. Dalši epos, „Pytanje za starym mjasecom abo łužyskich Serbow potłocenje” njeje so bohužel hižo namakał a płaći dale jako zhubjeny.
Nimo swojeho basnjenja wustupowaše Stempel tež jako přełožowar antikskich basnikow. To nastupa wosebje Fedrusowe fabule (z łaćonšćiny) a Theokritowe idyle.
Literatura
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Kito Fryco Stempel: Te tśi rychłe tšubały a druge pěsni. Zezběrał, za śišć pśigotował a zawod napisał Rudolf Jenč (= Pomniki serbskeho pismowstwa čo. 1). Budyšin 1963 [diplomatiske wudaśe]
- Kito Fryco Stempel: Theokritowe pastyrske pěsni. Phaedrusowe fable. Za śišć pśigótował, pśedgrono a komentar napisał Rudolf Jenč (= Pomniki serbskeho pismowstwa čo. 4). Budyšin 1963
- Fabian Kaulfürst: Studije k rěcy Kita Fryca Stempla, Budyšin 2005