Křesćan Bohuwěr Pful

Křesćan Bohuwěr Pful (němsce Christian Traugott Pfuhl, * 28. měrca 1825 w Budyšinje; † 21. decembra 1889 w Pěrnje) bě serbski rěčespytnik, gymnazialny wučer, słownikar a spisowaćel.

Žiwjenje

Narodźi so jako syn z Luchowa pola Lubija pochadźaceho Jana Michała Pfula (1796–1869), wobsedźerja měšćanskeho kubła při Sprjewi pola Přišec a jeho mandźelskeje Hany, rodź. Němcec (1810–1860). Křesćan Bohuwěr wopytowaše wot 1837 do 1843 gymnazij w Budyšinje. Wot 1843 do 1847 studowaše w Lipsku klasisku filologiju, teologiju a slawistiku a bu w lěće 1846 promowowany. Wot 1847 do 1861 bě z wučerjom na Křižnej šuli a wot 1861 do 1872 na Vitzthumskim gymnaziju w Drježdźanach; w lěće 1863 bu pomjenowany na gymnazialneho profesora. 1872 poda so chorosće dla dočasnje na wuměnk. Wot 1878 bydleše w Njeswačidle.

Pful bě woženjeny z Jadwigu (1832–1908), druhej najstaršej dźowku Budyskeho fararja Arnošta Bohuwěra Jakuba. Mila Pfulec, kiž so pozdźišo z Jaroměrom Hendrichom Imišom woženi, bě jeho młódša sotra.

Skutkowanje

Pful bě jedyn z hłownych kodifikatorow noweje hornjoserbskeje spisowneje rěče a analogiskeho prawopisa. Wón napisa serbsku gramatiku z fonetiku a morfologiju, w kotrejž postaji zjednoćenu spisownu normu za katolskich a ewangelskich Serbow. Jeho Łužiski serbski słownik z lěta 1866 płaći jako prěni moderny słownik serbskeje rěče a wobsahuje nimo ludoweho słowoskłada tež we wobmjezowanej měrje neologizmy a požčonki z druhich słowjanskich rěčow. Na wobdźěłanju wobdźělichu so mjez druhim Handrij Zejler, Michał Hórnik, Jan Arnošt Smoler a Michał Domaška.

Křesćan Bohuwěr Pful bě w lěće 1847 załoženski čłon Maćicy Serbskeje.

Twórby

• Hornjoserbska rěčnica. 1861.
• Łužiski serbski słownik. Budyšin, 1866.
• Laut- und Formenlehre der oberlausitzisch-wendischen Sprache. Mit besonderer Rücksicht auf das Altslawische. Bautzen, 1867.

Žórło

• Jan Petr: Pful, Křesćan Bohuwěr. W: Jan Šołta, Pětr Kunze, Franc Šěn (wud.): Nowy biografiski słownik k stawiznam a kulturje Serbow. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1984, str. 438sl.

Wotkazy

• Křesćan Bohuwěr Pful Ottova encyklopedie obecných vědomostí
• Hornjołužiska serbska ryčnica