Jamalska połkupa
Jamalska połkupa (tež Samojediska połkupa, rusce Ямал) nadeńdźe so w sewjerozapadnej Sibirskej při brjoze Arktiskeho oceana, mjez Karaskim morjom na zapadźe a Obskim zaliwom – wuliwom rěki Ob do morja – na wuchodźe. Wona leži jako wuběžk Zapadosibirskeje nižiny sewjerowuchodnje sewjerneho kónca Uralskich horin a słuša tuž do Azije. Administratiwnje słuša do Awtonomneho wokrjesa Jamalskich Nencow w Ruskej federaciji. Połkupa je znata jako jedne z najwažnišich łožišćow a wudobywanišćow zemskeho płuna w cyłej Euraziji a wobstaruje Europu z płunom.
Jamalska połkupa je něhdźe 115.000 km² wulka, štož wotpowěduje wulkosći wuchodneje Němskeje, ma pak jenož 15.000 wobydlerjow, dokelž wobsteji zwjetša z bahnojteje tundry. Awtochtone wobydlerstwo słuša do ludu Nencow, kiž je hłownje wot plahowanja sobow žiwy. Jich wašnje žiwjenja je pak přez rozšěrjenje zemskopłunoweje industrije a změnu klimy wohrožene. Najwjetše sydlišćo je Jar-Sale při južnym pobrjoze ze 6.500 wobydlerjemi. Wot lěta 2011 wobsteji železniska čara přez južnu połojcu połkupy.
Literatura
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Ялмал// Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.