Běła brěza
| |
| Běła brěza (Betula pendula) | |
| systematika | |
|---|---|
| Domena | Eukaryoty |
| Swět | Rostlinstwo |
| Rosidy Eurosidy I | |
| rjad: | (Fagales) |
| swójba: | Brězowe rostliny (Betulaceae) |
| podswójba: | Betuloideae |
| ród: | Brěza[1][2] (Betula) |
| družina: | Běła brěza |
| wědomostne mjeno | |
| Betula pendula | |
| Roth | |
Běła brěza (Betula pendula; syn.: B. alba, B. verrucosa) je štom ze brězowych rostlinow (Betulaceae). Dalše serbske mjeno je suchopódna brěza.
Wopis
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Běła brěza je zhorbjeny hač přewisowacy štom, kotryž docpěje wysokosć wot 25 (20-30) m.
Skora je běła, hładka a ma papjeroćeńke worštki. Hałuzy su zhibnjene.
Łopjena
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Łopjena su njekosmate, třiróžkate abo rutojte, docpěja dołhosć wot 3 hač 7 cm.
Kćenja
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Kćěje wot apryla hač meje. Muske wurlički docpěja dołhosć wot 3 hač 6 (10) cm. Žónske wurlički docpěwaja dołhosć wot 1,5 hač 3 cm.
Płody
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Małke worjechowe płody maja dwě, 2 šěrokej přewidnej křidlešce, kotrež su 2- hač 3-króćne tak šěroke kaž worjech.
Stejnišćo
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Rosće w swětłych, lisćowych a jehlinowych lěsach, na suchich pastwach, holach a pustych płoninach. Preferuje skerje małobazowe, zwjetša suche, kisałe pódy z niskim podźělom na wutkach.
Rozšěrjenje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Rostlina je w sewjernej Europje rozšěrjena.
Wužiwanje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Sorty
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Sorta 'Youngii' docpěwa wysokosć wot 6 m, pomału rosće a njese wisace hałuzy. Jeje nazymske barbjenje je žołte.
- Sorta 'Purpurea' docpěwa wysokosć wot hač do 10 cm a šěrokosć wot hač do 5 m. Jeje łopjena su ćmowočerwjene hač čerwjene.
Nóžki
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- ↑ Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 53.
- ↑ W internetowym słowniku: Birke
Žórła
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Botanica, Bäume und Sträucher, Über 2000 Pflanzenporträts, ISBN 978-3-8331-4467-7, strona 139 (němsce)
- Schauer - Caspari: Pflanzenführer für unterwegs, ISBN 978-3-8354-0354-3, 2. nakład, 2008, strona 434 (němsce)
- Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, strona 400 (němsce)
- Throll: Was blüht im Garten? 1000 Pflanzen Pflege Merkmale Sorten, ISBN 978-3-440-11331-8, strona 17 (němsce)
- Brankačk, Jurij: Wobrazowy słownik hornjoserbskich rostlinskich mjenow na CD ROM. Rěčny centrum WITAJ, wudaće za serbske šule. Budyšin 2005.
- Kubát, K. (Hlavní editor): Klíč ke květeně České republiky. Academia, Praha (2002)
- Lajnert, Jan: Rostlinske mjena. Serbske. Němske. Łaćanske. Rjadowane po přirodnym systemje. Volk und Wissen Volkseigener Verlag Berlin (1954)
- Rězak, Filip: Němsko-serbski wšowědny słownik hornjołužiskeje rěče. Donnerhak, Budyšin (1920)
