Łučny šišmanc
| |
| Łučny šišmanc (Alchemilla vulgaris) | |
| systematika | |
|---|---|
| Domena | Eukaryoty |
| Swět | Rostlinstwo |
| Rosidy Eurosidy I | |
| rjad: | (Rosales) |
| swójba: | Róžowe rostliny (Rosaceae) |
| podswójba: | (Rosoideae) |
| ród: | Šišmanc[1][2] (Alchemilla) |
| družina: | Łučny šišmanc |
| wědomostne mjeno | |
| Alchemilla vulgaris | |
| L. em. Fröhner | |
Łučny šišmanc (Alchemilla vulgaris; syn.: Alchemilla acutiloba Opiz, Alchemilla acutiloba var. stellata Poelt, Alchemilla acutangula Buser) je rostlina ze swójby róžowych rostlinow. Dalše serbske ludowe mjena su łučne šwejški, swjateje marcyne šórcuški a swjateje marcyne kožuški.
Wopis
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Łučny šišmanc je trajne zelo, kotrež docpěwa wysokosć mjezy 10 a 50 cm. Rostlina přez škałoby na łopjenowych kromach wodu aktiwnje woteda.
Stołpik je rozdźělnje kosmaty.
Łopjena
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Łopjena su kruhojte hač jěrchenkojte, 5-11-lapate a docpěja šěrokosć wot 2 hač do 12 cm. Wone su na štwórći hač napoł zarězane. Jich kosmy su rozdźělne. Lapy su połkruhojte hač třiróžkate. Łopjency maja 7-13 zubatych wotrězkow. Bazowe łopjena łučneho šišmanca su kulojte, dołhostołpikate a jenož hač do połojcy dźělene. Delnje łopjena docpěja wulkosć wot hač do 20 cm.
Kćenja
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Wón kćěje wot meje hač do septembra (awgusta). Zelenožołte abo žołtozelene kćenja su małe z wulkosću wot něhdźe 5 mm a steja w kónčnje stejacych, kłubičkojtych pakićach abo čumpatych kłubičkach a maja 4 stameny. Krónowe łopješka faluja. Keluškowe łopješka steja w dwěmaj rjadomaj, štyri znutřkowne a štyri zwonkowne.
Stejnišćo
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Wón rosće na łukach, na pastwach, na lěsowych kromach, w kerčinach, w hrjebjach a na kerčinowych kromach.
Rozšěrjenje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Łučny šišmanc je w Euraziji rozšěrjeny, ale faluje w perifernje ležacych regionach Europy.
Podobna družina
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Mjechki šišmanc (Alchemilla mollis) je jara sylna, somotowje kosmata rostlina. Jeje kwětnistwo je jara wulke. Rosće často w zahrodach.
Nóžki
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- ↑ Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 504.
- ↑ W internetowym słowniku: Frauenmantel
Žórła
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Schauer - Caspari: Pflanzenführer für unterwegs, ISBN 978-3-8354-0354-3, 2. nakład, 2008, strona 366 (němsce)
- Seidel/Eisenreich: BLV Bestimmungsbuch Blütenpflanzen, ISBN 3-405-13557-5, stronje 18-19 (němsce)
- Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, strona 260 (němsce)
- Steinbachs Großer Pflanzenführer, ISBN 978-3-8001-7567-3, strona 102 (němsce)
- Kubát, K. (Hlavní editor): Klíč ke květeně České republiky. Academia, Praha (2002)
- Lajnert, Jan: Rostlinske mjena. Serbske. Němske. Łaćanske. Rjadowane po přirodnym systemje. Volk und Wissen Volkseigener Verlag Berlin (1954)
- Rězak, Filip: Němsko-serbski wšowědny słownik hornjołužiskeje rěče. Donnerhak, Budyšin (1920)
- Rothmaler, W. et al.: Exkursionsflora von Deutschland, Band 1-4, Spektrum Akademischer Verlag, Heidelberg, Berlin (2002)
- Strasburger, E. et al.: Lehrbuch der Botanik für Hochschulen. 35. Auflage, Spektrum Akademischer Verlag, Heidelberg, Berlin (2002)
Eksterne wotkazy
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Łučny šišmanc. W: FloraWeb.de. (němsce)
 |
Tutón zapisk wo botanice je hišće jara krótki. Móžeš pomhać jón dale wutwarjeć. Za to stłóč horjeka na Wobdźěłać.
Jeli maja w druhej rěči hižo wobšěrniši zapisk wo samsnej temje, móžeš tutón tež přełožić. |
Jeli ma zapisk wjace hač jedyn njedostatk, wužij prošu předłohu |