Šach
| |||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| ||
|
|
|
|
|
|
|
| ||
|
|
|
|
|
|
|
|
| ||
|
|
|
|
|
|
|
|
| ||
|
|
|
|
|
|
|
|
| ||
|
|
|
|
|
|
|
| ||
|
|
|
|
|
|
|
| ||
|
| |||||||||
Zakładna pozicija
| Šach | |
|---|---|
 Wot lěweje: běły kral, čorna wěža a dama, běły burik, čorny konik a běły běhar. | |
| Ličba hrajerjow | 2 |
| Starobne poručenje | Wot 4-5 lět abo wjace |
| Čas přihotowanja | 30-60 sekundow |
| Čas hry | Wot sekundow na ćah ale tež 1-3 minuty na partiju, 5 minutow (tzw. błyskospěšneho šacha) do samo někotrych lět w připadźe dalokeho šacha. Najčasćišo pak je čas hry to wot 10 minutow (spěšny šach) do 4 hodźin za hrajerja |
| Kompleksnosć prawidłow | srědnja |
| Strategija | Wjele |
| Připadnosć | Pobrachowanje |
| trěbne kmanosće | strategiske a taktiske myslenje |
| Šachowe figury | ||
|---|---|---|
|
Kral | 
|
|
Dama | 
|
|
Wěža | 
|
|
Běhak | 
|
|
Konik | 
|
|
Bur | 
|
Šach je klasiska deskowa hra za dweju hrajerjow. Hraje so na šachowej desce (šachownicy), kotraž so do 8 × 8 běłych a čornych polow dźěli. Wobaj hrajerjej (běły a čorny) mataj na spočatku 16 figurow – dwě wěži, dwaj konikaj, dwaj běharjej, jednu damu, jednoho krala a wósom burow.
Hru započina běły, hrajerjej so potom prawidłownje wotměnjujetej. Žadyn hrajer njesmě hrać dwaj razaj abo wupuščić ćah. Jedyn ćah woznamjenja přeco pohib z jednej figuru, wuwzaće je rošada, hdźež so ćehnje z kralom a wěžu. Zaměr hry je popadnyć krala přećiwnika (šachmat).
Notacija
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
- Hornjoserbsce: K = Kral, D = Dama, W = Wěža, B = Běhar, S = Konik(Skakar), Burik nima pismik.
- Delnjoserbsce: K = Kral, D = Dama, T = Torm, B = Běgaŕ, S = Kónik(Skokaŕ), Burik nima pismik.
- Němsce: K = König, D = Dame, T = Turm, L = Läufer, S = Springer
- Mjezynarodnje: K = Kral (King), Q = Dama (Queen), R = Wěža (Rook), B = Běhar (Bishop), N =Konik (Knight).
- Rusce: Кр(Kr) = король (♔),Ф(F) = ферзь (♕),Л(L) = две ладьи (♖),С(S) = два слона (♗),К = два коня (♘) и восемь пешек (♙)
Wotkaz
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
Commons: Šach – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow