Herta Wićazec: Rozdźěl mjez wersijomaj

Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije
Stawizny wersijow interaktiwnje přepytać
← Předchadna změnaPřichodna změna →
Inhalt gelöscht Inhalt hinzugefügt
WizuelnyWikitekst
prawopis, ale hišće je wjele zmylkow, formatěrowanje
prošu najprjedy raz korigować. nastawki, kiž maja telko rěčnych zmyłkow njemóžemy jow akceptować.
Rjadka 1: Rjadka 1:
'''Herta Wićazec''' (němske mjeno: Johanne Henriette Lehmann. *4. februara 1819 we [[Budyšin]]je, † w měrcu w l. 1885 w Budyšinje) bě prěnja serbska basnjerka. Hertu Wićazecu je so hrjebało na tuchorskim pohrjebnišću.
'''Herta Wićazec''' (němsce ''Johanne Henriette Lehmann''; * [[4. februara]] [[1819]] w [[Budyšin]]je, † w měrcu [[1885]] runje tam) bě prěnja serbska basnjerka. Hertu Wićazec su pohrjebali na Tuchorskim pohrjebnišću.


[[File:Wicazec Herta ZM XXXVIII 66 D 015.jpg|thumb|Wicazec Herta ZM XXXVIII 66 D 015]]
[[File:Wicazec Herta ZM XXXVIII 66 D 015.jpg|thumb|Wicazec Herta ZM XXXVIII 66 D 015]]


== Žiwjenje ==
<!--== Žiwjenje ==
⚫
Hačrunjež jeje serbske mjeno bě „Jetka“, wona „Herta“ pisaše. Nan Herty, kiž bě wobsedźer hosćenca, rěkaše Jan Korl Gust Wićaz a jeje mać bě Maria Mučerjec. Herta je jeje dźěćactwo pola budyskeje jamy přežiwiła, hdźe starši su krawcownju měli , ale tež sadowu zahrodu, - wo tej basnjerka pisaše znowa a znowa na wšelakich městnach jeje dźeła. Za cyłe žiwjenje wona je w Budyšinje bydliła a pracowaše jako šwalča. Herta je jako jara wotewrjena duša wotrostała, što je pozdźišo změniło. Jara zažnje wona je literarnje dźěłać započała - hižo pisała, hač jej była 13 lět. Herta pozdźišo tež je we chóru spěwała.

⚫
Hačrunjež jeje serbske mjeno bě „Jetka“ wona „Herta“ pisaše. Nan Herty rěkaše Jan Korl Gust Wićaz, bě krwac a wobsedźerja hosćenca a jeje mać rekaše Maria Mučerec. Herta je jeje dźěćatstwo pola budyskeje jamy přežiwiła, hdźe starši su krawcownju měli , ale tež sadowu zahrodu, - wo tej basnjerka pisaše znowa a znowa na wšelakich městnach jeje dźeła. Za cyłe žiwjenje wona je w Budyšinje bydliła a pracowaše jako šwalča. Herta je jako jara wotewrjena duša wotrostała, što je pozdźišo změniło. Jara zažnje wona je literarnje dźěłać započała - hižo pisała, hač jej była 13 lět. Herta pozdźišo tež je we chóru spěwała.




Rjadka 31: Rjadka 30:
[[Michał Hórnik]] je w swojim hromadźenju basnjow na jednu z jeje basnjow skedźbnił, tola je trało dołha, hač Serby su so na njej dohladali, tohodla zrudne basnje Herty njesu popularnje być, žadyn nekrolog, žadne dalše wozjewjenje je so wozjewiło. Hakle [[Adolf Černý]] je prjenu monografju wo njej ze informacjami ze archiwow pisał a je zarys jeje žiwjenja a wo jeje basnjach w časipismu maćicy serbskeje ([[Maćica Serbska|ČMS]] 1900) a někotre lět pozdźišo su tež jeje njewozjewite němske basnje wozjewili ([[Maćica Serbska|ČMS]] 1906). Smoler, kotry Herta je derje znała, njeje přidać informaciju k tomu móhł, dokelž mało stó dopomni Hertu a jenož mało ludźi su literarne dźěło Herty Wićazecy dopomnili.
[[Michał Hórnik]] je w swojim hromadźenju basnjow na jednu z jeje basnjow skedźbnił, tola je trało dołha, hač Serby su so na njej dohladali, tohodla zrudne basnje Herty njesu popularnje być, žadyn nekrolog, žadne dalše wozjewjenje je so wozjewiło. Hakle [[Adolf Černý]] je prjenu monografju wo njej ze informacjami ze archiwow pisał a je zarys jeje žiwjenja a wo jeje basnjach w časipismu maćicy serbskeje ([[Maćica Serbska|ČMS]] 1900) a někotre lět pozdźišo su tež jeje njewozjewite němske basnje wozjewili ([[Maćica Serbska|ČMS]] 1906). Smoler, kotry Herta je derje znała, njeje přidać informaciju k tomu móhł, dokelž mało stó dopomni Hertu a jenož mało ludźi su literarne dźěło Herty Wićazecy dopomnili.
[[File:Herta Wićazec.png|thumb|Herta Wićazec]]
[[File:Herta Wićazec.png|thumb|Herta Wićazec]]-->


== Twórby ==
== Twórby ==
Rjadka 88: Rjadka 87:
[[Kategorija:Rodź. 1819]]
[[Kategorija:Rodź. 1819]]
[[Kategorija:Zemr. 1885]]
[[Kategorija:Zemr. 1885]]
[[Kategorija:Basnjerka]]
[[Kategorija:Basnik]]
[[Kategorija:Basnik]]
[[Kategorija:literatura]]
[[Kategorija:literatura]]
[[Kategorija:Serbowka]]
[[Kategorija:Serb]]

Wersija wot 2. julija 2013, 21:24

Herta Wićazec (němsce Johanne Henriette Lehmann; * 4. februara 1819 w Budyšinje, † w měrcu 1885 runje tam) bě prěnja serbska basnjerka. Hertu Wićazec su pohrjebali na Tuchorskim pohrjebnišću.

Wicazec Herta ZM XXXVIII 66 D 015


Twórby

Jedyn přikład jich basnjow je to „Čista wutroba“, to je ta baseń, na kotrej Hórnik je w swojim hromadźenju basnjow skedźbnił.


Čista wutroba

Čista wutroba
Je ta róžička,
Kiž na kóždym puću kćěje,
Hdźež so boža lubosć směje,
Hdźež so zjednoća
Z wěru nadźěja.

Čista wutroba
Je ta studnička,
Kiž nam dawa móc a sylnosć,
K dobrym skutkam prawu swěrnosć,
A we hórkosći
Dušu wokrewi.

Čista wutroba
Je ta hwězdźička,
Kiž we ćmowej smjertnej nocy,
Hdyž nam zańdu naše mocy,
Miłu jasnosć da
Na puć do njebja.

Čista wutroba
Słódke spanje da,
Hdźež po sprócnym ćežkim dźěli,
Kiž smy tudy dźěłać měli,
Smjerć nas powoła
K měrej do rowa.

Čista wotruba
Wjedźe do njebja,
Pyši nas pri božim trónu
Z njezachodnej krasnej krónu;
Čista wutroba
Wěčnu zbóžnosć ma.

Žorło: http://texty.citanka.cz/pata/sc1-35.html

Žórła

  • Adolf Černý, „Herta Wićazec. Žiwjenje a pisma prěnjeje serbskeje basnjeŕki.“ Zestajał a pojednał Adolf Černý. Nakładował E. Muka. Budyšin. 1901.
  • Helena Ulbrechtová „Lužickoserbská literatura: její vývoj a pozice mezi středoevropskými literaturami“. Univerzita Karlova v Praze: Karolinum. Praha. 2009.
  • Róža Domašcyna. „Herta Wićazec“. Serbska poezija. Том 32. Ludowe nakładnistwo Domowina. Budyšin. 1993.
  • Michał Hórnik. „Čitanka: mały wubjerk z narodneho a nowišeho pismowstwa hornjołužiskich Serbow. Ze serbskoněmskim słownikom.“ Schmaler & Pech. Budyšin. 1863.
  • Peter Kunze. „Jan Arnošt Smoler: ein Leben für sein Volk.“ Domowina-Verlag. Bautzen. 1995.
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije