Handrij Zahrodnik
| datum narodźenja: | 24. decembra 1654 |
| ródna wjes: | Chwaćicy |
| datum zemrěća: | 2. februara 1727 |
| městno zemrěća: | Drježdźany |
Handrij Zahrodnik (němsce Andreas Gärtner; * 24. decembra 1654 w Chwaćicach; † 2. februara 1727 w Drježdźanach) bě serbski přirodowědnik a wunamakar a kurwjerchowski modelowy mišter w Drježdźanach.
Žiwjenje
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]Nawuknył je Zahrodnik powołanje blidarja. Po studiju w Bologni poda so něhdźe 1686 do Drježdźan, zo by so tam dale wukubłował. 1694 sta so z dwórskim mechanikarjom a modelowym mištrom na Drježdźanskim dworje. Nimo modeloweho twarjenja zaběraše so tež z techniku a astronomiju. Wokoło lěta 1700 twari Zahrodnik swětowy časnik za Awgusta Sylneho, kotryž je hišće dźensa w Drježdźanskim cwingeru wustajeny. Wón zemrě 1727 w Drježdźanach.
Wunamakanja
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- lift z 3 poschodami, za kotryž so tež ruski car zajimowaše
- wodarnju, w kotrejž so woda přez 16 m do wysokosće transportować da
Dalše eksponaty, kotrež su w Drježdźanskim Matematisko-fyzikaliskim salonje wustajene:
- swětowy časnik z 360 małkimi cyfrownikami na 360 meridianach, kotryž je dźensa hišće w Drježdźanskim cwingeru wustajeny
- wobswětlowacy špihel (něhdźe 1710), wysokosć: 162 cm, material: drjewo, blach a škleńca
- hojenski špihel (něhdźe 1710), wysokosć: 166 cm, material: drjewo, gips, pozłotk
Wotkazy
[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]- Biographisches Lexikon der Oberlausitz. Handrij, Andreas Zahrodnik, Gärtner
- Handrij Zahrodnik: Kurzer Bericht von den feinen erfundenen hölzernen parabolischen Brennspiegeln. Drježdźany 1715
- Paul Jacob Marperger: Gärtneriana, oder, Des weyl. weitberühmten und Kunst-Erfahrnen Königl. Pohlnischen und Chur-Sächsischen Modell-Meisters und Hoff-Mechanici Hrn. Andreä Gärtners Leben und verfertigte Kunst-Wercke. 1720